Με αφορμή τα 85 χρόνια από τη γέννηση του Επαναστάτη.

Ήταν 14 Ιούνη 1928 στην κωμόπολη Ροσάριο της Αργεντινής. Ένα ταξί κινούμενο με ιλλιγγιώδη ταχύτητα μεταφέρει τον Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς και την ετοιμόγεννη σύζυγο του, Σέλια ντε λα Σέρνα σε σπίτι συγγενών τους. Εκεί θα δει για πρώτη φορά το φως της ημέρας ο μικρός Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα. Οι βασικοί σταθμοί της σύντομης, αλλά έντονης, ζωής του είναι λίγο έως πολύ γνωστοί – θα ήταν τετριμμένο και βαρετό να παραθέσουμε ξερά βιογραφικά στοιχεία για να τιμήσουμε τον σπουδαίο επαναστάτη. Αυτό που αξίζει να θυμηθούμε είναι οι αξίες με τις οποίες πορεύτηκε ο Γκεβάρα, για τις οποίες έδωσε και την ίδια του τη ζωή. Διότι είναι ακριβώς αυτές οι αξίες που σήμερα, ογδοντα πέντε χρόνια μετά τη γέννηση του, είναι εξαιρετικά επίκαιρες. Είναι αυτές οι αξίες, του επαναστατικού μαρξισμού-λενινισμού, που διατηρούν άσβηστη τη φλόγα της εικόνας του Τσε Γκεβάρα και όχι η ανάδειξη της μορφής του σε fashion icon του καπιταλιστικού μάρκετινγκ.

Ο Τσε ήταν και είναι η προσωποποίηση του συνεπούς κομμουνιστή επαναστάτη, του ανθρώπου που αντιλήφθηκε τον Σοσιαλισμό όχι ως ακαδημαϊκό εγχειρίδιο πολιτικής και οικονομίας αλλά ως βίωμα – «για μας δεν υπάρχει κανένας άλλος ορισμός του Σοσιαλισμού πλην της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο» όπως σημείωνε ο ίδιος. Αυτή του την πεποίθηση ο Τσε την έκανε στάση ζωής. Και γι’ αυτό σήμερα, 85 χρόνια μετά, τον θυμόμαστε:

• Ως παιδί μιας μεσοαστικής αργεντίνικης οικογένειας που πλησίασε τις ιδέες του μαρξισμού μέσα από τις εικόνες και τα βιώματα που είδε και έζησε στη λατινική ήπειρο. Εικόνες και βιώματα της δυστυχίας που το ανώτατο στάδιο της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ο Ιμπεριαλισμός, προκαλεί στους λαούς, στην εργατική τάξη. «Εκεί, στις τελευταίες ώρες για τους ανθρώπους των οποίων ο ορίζοντας δεν εκτείνεται πέρα από το αύριο, εκεί επικεντρώνεται η τραγωδία της ζωής του προλεταριάτου όλου του κόσμου […] Ως πότε θα συνεχιστεί αυτή η τάξη πραγμάτων που βασίζεται σε μια παράλογη διαίρεση, στις κοινωνικές τάξεις;» θα γράψει στο προσωπικό του ημερολόγιο το 1952.

• Ως γιατρό που προσέφερε τις υπηρεσίες του σε όλους όσους είχαν ανάγκη. Από τους λεπρούς ασθενείς του νοσοκομείου Σαν Πάμπλο μέχρι τους συντρόφους του στο αντάρτικο αλλά και στους τραυματισμένους στρατιώτες της αντίπαλης πλευράς. Σε ομιλία του προς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, τον Αύγουστο του 1960, έλεγε: «Έτσι όπως ταξίδευα, πρώτα ως φοιτητής και ύστερα ως γιατρός, άρχισα να έρχομαι σε στενή επαφή με τη φτώχεια, την πείνα, τις αρρώστιες, την αδυναμία να θεραπευτεί ένα παιδί από έλλειψη μέσων, με το μούδιασμα που προκαλούν η πείνα και οι τιμωρίες, ώσπου φτάνουμε σ’ ένα σημείο που φαντάζει ασήμαντο γεγονός να χάνει ένας γονιός το παιδί του, όπως συχνά συμβαίνει στις σκληρά δοκιμαζόμενες κοινωνικές τάξεις στην πατρίδα μας, τη Λατινική Αμερική. Κι άρχισα να βλέπω ότι υπήρχε κάτι που μου φαινόταν τότε σχεδόν εξίσου σημαντικό με την καριέρα μου ή με τη συμβολή μου στην ιατρική επιστήμη, και αυτό ήταν να βοηθήσω εκείνους τους ανθρώπους».

• Ως άξιο Κομαντάντε της Κουβανικής Επανάστασης που μια νύχτα του Νοέμβρη του 1956, αφήνοντας πίσω του οριστικά κάθε πιθανότητα για μια ειρηνική και ήσυχη ζωή, επιβιβάστηκε μαζί με άλλους 82 αντάρτες στο πλοιάριο Γκράνμα και το Γενάρη του 1959 έμπαινε θριαμβευτής στην Αβάνα. Μια ακανθώδης πορεία, με αφάνταστες δυσκολίες, εμπόδια που έδειχναν απροσπέλαστα, ενάντια σε μια ισχυρή στρατιωτική μηχανή. Σε αυτήν την πορεία ο Τσε ανδρώθηκε πολιτικά και στρατιωτικά. Σε αυτόν το δρόμο η Επανάσταση έγινε κτήμα του λαού και ο Τσε, όπως και οι λοιποί σύντροφοι του στη μάχη, έμαθαν «την άξια της οργάνωσης» διδάσκοντας «την άξια της επανάστασης κι απ’ αυτό τον συνδυασμό γεννήθηκε η οργανωμένη ανταρσία σ’ όλη τη γη της Κούβας».

• Ως αλτρουϊστή ιδεολόγο που έβλεπε το αντάρτικο όχι ως αυτοσκοπό αλλά ως μέσο για την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Ο ένοπλος αγώνας ήταν, για το Γκεβάρα, η μόνη λύση όταν είχε πλέον εξαντληθεί κάθε πολιτικό μέσο για την σοσιαλιστική επανάσταση και την εργατική-λαϊκή εξουσία. Η πηγή της ιδεολογικοπολιτικής σκέψης του Τσε υπήρξε ο μαρξισμός-λενινισμός, όχι ως ξερή θεωρία, αλλά ως στάση ζωής, ως “όχημα” για την αλλαγή του κόσμου, για τη νικηφόρα πορεία του προλεταριάτου προς την κατάκτηση της εξουσίας, τον εξανθρωπισμό των συνειδήσεων και το  «νέο άνθρωπο» της σοσιαλιστικής-κομμουνιστής κοινωνίας.

• Ως συνεπή επαναστάτη του προλεταριακού διεθνισμού. Τον νεαρό αργεντίνο που πολέμησε για το λαό της Κούβας, αυτόν που παραμέρισε τον υπουργικό θώκο και την πολιτική σταδιοδρομία για να οργανώσει αντάρτικο αγώνα στην καρδιά της Αφρικής και αργότερα στη Βολιβία. «Νιώθω τόσο πατριώτης Λατινοαμερικάνος, από οποιαδήποτε χώρα της Λατινικής Αμερικής, όσο κανένας άλλος, και την ώρα που θα είναι αναγκαίο είμαι διατεθειμένος να δώσω τη ζωή μου για την απελευθέρωση οποιασδήποτε από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να ζητήσω τίποτα από κανέναν, χωρίς να απαιτήσω τίποτα, χωρίς να εκμεταλλευτώ κανέναν» έλεγε το Δεκέμβρη του 1964 από το βήμα της Γεν.Συνέλευσης του ΟΗΕ.

• Ως άνθρωπο με ισχυρό αίσθημα δικαίου που έτρεμε απο αγάνακτηση απέναντι σε κάθε αδικία που συντελούνταν στον κόσμο. Τον Στρατηγό του αντάρτικου στρατού που, αρνούμενος να απολαύσει λίγο παραπάνω φαϊ το μοιράζονταν με τους συντρόφους του – τον Στρατηγό που πολεμούσε με όλες του τις δυνάμεις το δικτατορικό καθεστώς αλλά που έδινε εντολή να μην πειραχθεί ούτε τρίχα από τους αιχμάλωτους φαντάρους του κουβανικού στρατού τους οποίους θεωρούσε παιδιά του λαού.

Όσοι αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον, για την εξάλειψη της αδικίας και της εκμετάλλευσης, έχουν πολλούς λόγους να θυμούνται τον Τσε και να εμπνέονται απ’ αυτόν. Όχι ως ήρωα μιάς αφημερημένης επαναστατικότητας του παρελθόντος, ούτε ως ποπ ίνδαλμα για αφίσες. Αλλά ως πρότυπο καθημερινής πάλης ενάντια στην αδικία του καπιταλισμού, ως πρότυπο κομμουνιστικής ηθικής, ταξικής αλληλεγγύης και συνείδησης. Ογδοντα-πέντε χρόνια μετά τη γέννηση του και σχεδόν 46 χρόνια απ’ τη δολοφονία του, το μήνυμα του Τσε παραμένει επίκαιρο, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης. Είναι το άσβεστο μήνυμα που καλεί σε ταξικούς αγώνες, για τον σοσιαλισμό και την πραγμάτωση της λαϊκής εξουσίας. Είναι το αναλοίωτο μήνυμα για το ξερίζωμα της παντοκρατορίας των μονοπωλίων (των «καπιταλιστικών χταποδιών» όπως ο ίδιος ο Τσε τα χαρακτήριζε) και την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα δεν αποτελεί αντικείμενο για ιστορική αναπόληση και “πολιτικά μνημόσυνα”. Είναι παράδειγμα που φωτίζει – και θα φωτίζει – τους λαϊκούς αγώνες, μέχρι τη νίκη, για πάντα.

Ν.Μόττας.

Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα, 14 Ιούνη 2013.  

Διάφορες εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα αυτή την εβδομάδα στην Αργεντινή και την Κούβα, με την ευκαιρία της 85ης επετείου γέννησης του Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα (14 Ιουνίου 1928), του αργεντινοκουβανού πολιτικού, συγγραφέα, δημοσιογράφου, γιατρού και εκ των ιδεολόγων και στρατιωτικών ηγετών της Κουβανικής Επανάστασης.

Στη γενέτειρα του Τσε, την πόλη Ροσάριο της επαρχίας Σάντα Φε της Αργεντινής, το Κέντρο Λατινοαμερικανικών Σπουδών «Ερνέστο Τσε Γκεβάρα» (CELCHE) έχει προγραμματίσει, από την Τρίτη (11/6) μέχρι το Σάββατο (15/6), εορτασμούς που περιλαμβάνουν διαλέξεις, εργαστήρια, παρουσιάσεις, ντοκυμανταίρ, καλλιτεχνικές παραστάσεις και μουσικές συναυλίες.

Οι εκδηλώσεις άρχισαν με τη συζήτηση «Βιωσιμότητα και Περιβαλλοντική Ανάπτυξη», με συντονιστή τον Γραμματέα Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Περιφερειακής Ανάπτυξης, Σέσαρ Μακλέρ. Πραγματοποιήθηκε ακόμα μουσικό εργαστήριο από μαθητές της ορχήστρας Λουδουένια και προβλήθηκε το ντοκυμανταίρ «Το ίχνος του γιατρού Ερνέστο Γκεβάρα», σκηνοθετημένο από τον αργεντινό Χόρχε Ντέντι.

Κατά τη διάρκεια του πενθήμερου εορτασμού θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις πάνω σε θεματολογία τοπικού ενδιαφέροντος όπως χειραφετημένη εκπαίδευση, βιωσιμότητα και περιβαλλοντική ανάπτυξη και η επικαιρότητα των χωρών της Λατινικής Αμερικής. ΤηνΠαρασκευή, ο πρώην υπουργός πολιτισμού της Κούβας και νυν προεδρικός σύμβουλος, Άμπελ Πριέτο, θα προσεγγίσει το θέμα «Ο Τσε και η επανάσταση στον 21ο αιώνα». Προηγουμένως η κυβέρνηση του Ροσάριο θα καταθέσει στεφάνι στη μνήμη του ηρωικού επαναστάτη στην πλατεία που φέρει το όνομά του.

Η εβδομάδα προς τιμήν του Τσε θα κλείσει τη νύχτα του Σαββάτου, με μεγάλη ανοιχτή συναυλία με τίτλο «Φεστιβάλ Μουσικής 85 Τσε Ροσάριο» στο Εθνικό Πάρκο της Σημαίας, με τη συμμετοχή του δημοφιλούς ροκ συγκροτήματος Cielo Razzo και της κουβανής τραγουδίστριας Yusa.

Στην Κούβα ο λαός θα αποδόσει φόρο τιμής στο μαυσωλείο που έχει εγερθεί στην πόλη Σάντα Κλάρα για να φυλάξει τα λείψανα του Τσε. Στην πόλη αυτή της Κεντρικής Κούβας, σημαντικό οικονομικό και συγκοινωνιακό κόμβο του νησιού, εισήλθαν τα επαναστατικά στρατεύματα υπό τις διαταγές του κομαντάντε Τσε στα τέλη Δεκεμβρίου 1958. Ήταν η τελευταία μεγάλη μάχη πριν τη θριαμβευτική είσοδο στην Αβάνα, την πρωτοχρονιά του 1959.

Στις 28 Ιουνίου συμπληρώνονται επίσης 16 χρόνια από την επιστροφή των λειψάνων του Τσε και των συντρόφων του που έπεσαν στον αντάρτικο της Βολιβίας.

Πηγή: Prensa Rebelde.