Ετικέτα: Κούβα
ΑΒΑΝΑ – Με πλήθος εκδηλώσεων στο νησί της Επανάστασης τιμάται σήμερα η συμπλήρωση 86 χρόνων από τη γέννηση του Κομαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Κέντρο των εκδηλώσεων αναμένεται να είναι, ως συνήθως, η πόλη της Σάντα Κλάρα όπου και βρίσκεται θαμένη η σωρός του αργεντίνου επαναστάτη. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην ημέρα τιμής στον Τσε κατέχει η κουβανική νεολαία, καθώς μαθητές από κάθε γωνιά της Κούβας θα ξεναγηθούν στο Μαυσωλείο της Σάντα Κλάρα, την τελευταία κατοικία του Γκεβάρα και των συντρόφων του από το αντάρτικο της Βολιβίας.Προδημοσίευση: «Τσε Γκεβάρα: Η πολιτική οικονομία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού» (του Κάρλος Ταμπλάδα)
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ:
«Τσε Γκεβάρα: Η πολιτική οικονομία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού». Συγγραφέας: Κάρλος Ταμπλάδα. Εκδόσεις: Διεθνές Βήμα, Αθήνα, 2014.
Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα ως κομμάτι της ηγεσίας της Κουβανικής Επανάστασης, χάραξε μια προοπτική προς την απελευθέρωση του κόσμου από το καπιταλιστικό σύστημα και όλες τις φρικαλεότητές του. Θέλησε να ανοίξει τον δρόμο ώστε οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες να ξεκινήσουν την μετάβαση προς μια κοινωνία, πιο δίκαιη και πιο ανθρώπινη, μια σοσιαλιστική κοινωνία, αλλάζοντας και οι ίδιοι μέσα από αυτή την διαδικασία.
Βασισμένο στις ομιλίες και τα γραπτά του Γκεβάρα της δεκαετίας του 1960, το βιβλίο αυτό εξετάζει την πρακτική και θεωρητική συμβολή του, και την επικαιρότητα της σκέψης του.
Για το βιβλίο αυτό απονεμήθηκε στον Κάρλος Ταμπλάδα το Ειδικό Βραβείο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα του οργανισμού Casa de las Americas το 1987. Έκτοτε το έργο έχει δημοσιευτεί σε 14 χώρες και 9 γλώσσες, σε μισό εκατομμύριο αντίτυπα.
«Ο Τσε πίστευε στον άνθρωπο. Αν δεν πιστεύουμε στον άνθρωπο, αν θεωρούμε ότι ο άνθρωπος είναι ένα αδιόρθωτο ζωάκι, που μπορεί να πάει μπροστά μόνο αν το ταΐζεις χορτάρι ή το δελεάζεις με ένα καρότο ή το δέρνεις με μια μαγκούρα – όποιος το πιστεύει αυτό, όποιος είναι πεισμένος γι αυτό, δεν πρόκειται ποτέ να γίνει επαναστάτης δεν πρόκειται ποτέ να γίνει κομμουνιστής.» – Φιντέλ Κάστρο.
Ο Κάρλος Ταμπλάδα Πέρες (Carlos Tablada Pérez – Αβάνα 1948). Είναι πτυχιούχος στην Κοινωνιολογία και τη
Φιλοσοφία, διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών και ερευνητής στο Κέντρο Έρευνας της Παγκόσμιας Οικονομίας (CIEM), Αβάνα, Κούβα. Είναι μέλος της Εθνικής Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών της Κούβας (UNEAC), γραμματέας Ενημέρωσης και Εκδόσεων του Παγκόσμιου Φόρουμ για Εναλλακτικές Λύσεις (FMA), γενικός διευθυντής των εκδόσεων Ruth, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας. Ως επισκέπτης καθηγητής έχει διδάξει σε 155 πανεπιστήμια σε 33 χώρες. Το τελευταίο του βιβλίο είναι Η Ιστορία της Τράπεζας στην Κούβα, Τόμος 1, 2008, εκδόσεις La Colonia. Έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία και δεκάδες άρθρα και μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά. Του απονεμήθηκε το ειδικό Βραβείο Casa de las Americas, 1987, για το βιβλίο Η οικονομική σκέψη του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Το βιβλίο αυτό έχει γνωρίσει έως τώρα 33 εκδόσεις και δύο ανατυπώσεις σε 14 χώρες και σε 9 γλώσσες, σε μισό εκατομμύριο αντίτυπα μέχρι σήμερα.
Το έργο αυτό που εκδόθηκε αυτές τις μέρες από το Διεθνές Βήμα, ξεκίνησε να μεταφράζεται στην Αβάνα το Μάιο του 2012 και η επιμέλειά του ολοκληρώθηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2014. Οι 200 σελίδες της αρχικής έκδοσης του 1987 στα ισπανικά, κατέληξε σε 530 σελίδες στα ελληνικά, καθώς καθ’ υπόδειξη του συγγραφέα, προστέθηκε το νέο υλικό που είχε συμπεριληφθεί στις μετέπειτα εκδόσεις, και ορισμένοι πρόλογοι αυτών των εκδόσεων (της αμερικανίδας Μέρι-Αλις Γουότερς και των κουβανών Σέλια Μαρία Χαρτ Σανταμαρία και Αουρέλιο Αλόνσο). Περιλαμβάνεται επίσης η ιστορική ομιλία του Φιντέλ Κάστρο στην 20η επέτειο (1987) του θανάτου του Τσε που έχει ήδη εκδοθεί στα ελληνικά από το Διεθνές Βήμα σαν μέρος του βιβλίου «Ο Σοσιαλισμός και ο Άνθρωπος στην Κούβα». Τέλος εισαγωγή του βιβλίου είναι ένα κεφάλαιο του υπό έκδοση νέου βιβλίου του συγγραφέα με τίτλο «Ο μαρξισμός του Τσε».
Έτσι, με βάση την αρχική έκδοση του 1987, στο βιβλίο αποτυπώνεται η δυναμική της οικονομικής σκέψης του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα στην διάρκεια αυτών των χρόνων, που επανέρχεται πάντα επίκαιρη, σε κάθε καμπή της ιστορίας της πάλης για την απελευθέρωση του ανθρώπου, υπογραμμίζοντας την αξία του έργου του νεαρού τότε Ταμπλάδα που αφιέρωσε την μισή μέχρι τότε ζωή του στην συγγραφή της μελέτης που εξέδωσε το 1987 και συνεχίζει ακάθεκτος να την επιβεβαιώνει εμπλουτίζοντάς την μέχρι σήμερα, 27 χρόνια μετά. Αν προσθέσουμε και τα 15 χρόνια που αφιέρωσε στην συγγραφή της πριν το 1987 μπορούμε αβίαστα να συμπεράνουμε ότι ο Ταμπλάδα αφιέρωσε ολόκληρη την μέχρι τώρα ζωή του στην μελέτη αυτής της σχετικά αθέατης πλευράς του Τσε, του πλούσιου θεωρητικού του έργου για τα ζητήματα της μετάβασης από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό που αποτελεί κληρονομιά και ανεκτίμητο όπλο για τους σημερινούς αγωνιστές που παλεύουν ενάντια στον ιμπεριαλισμό εμπνευσμένοι από τα κομμουνιστικά ιδανικά φιλοδοξώντας να χαράξουν τους νέους επαναστατικούς δρόμους.
Αντίθετα από ότι θα μπορούσε να πιθανολογήσει κανείς, η μακρόχρονη αυτή ενασχόληση του Ταμπλάδα δεν έγινε εκ του ασφαλούς, σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον, στον ήλιο , στα χρώματα και στην μουσική της Καραϊβικής. Γιατί τόσο η διαδικασία διόρθωσης που σηματοδότησε την «κουβανική αντι-περεστρόικα» στα μέσα της δεκαετίας του 80, όσο και η Ειδική Περίοδος που ακολούθησε την διακοπή των οικονομικών σχέσεων με την τότε (για λίγο ακόμα) ΕΣΣΔ, ήταν επίσης χρόνια της φωτιάς για την Κούβα. Φωτιά που δυνάμωνε κάθε φορά και πιο πολύ την πλούσια κληρονομιά του Αργεντίνου. Κληρονομιά που ο Φιντέλ πάσχιζε με αγωνία να κατανοηθεί σε όλο το βάθος και την ουσία της , καθώς η εικόνα του ηρωικού αντάρτη αντικειμενικά την επικάλυπτε.
Το 2005 εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αβάνα (και επανεκδόθηκε το 2012) η συλλογή Ερνέστο Τσε Γκεβάρα: Κριτικές Σημειώσεις στην Πολιτική Οικονομία . Σε αυτό το βιβλίο – μεταξύ άλλων – συμπεριλαμβάνονται οι σημειώσεις του Τσε με τις οποίες έκανε μια εκτενή κριτική ανασκευή στο τότε Εγχειρίδιο Πολιτικής Οικονομίας της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, γεγονός που έδωσε νέα ώθηση στις συζητήσεις στην Κούβα, για την Πολιτική Οικονομία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, συζητήσεις που ποτέ βέβαια, δεν σταμάτησαν στο νησί, όπως επίσης ποτέ δεν έγινε «εκτός μόδας» η μελέτη του Ταμπλάδα.
Ανακεφαλαιώνοντας, πιστεύουμε ότι, η επικαιροποημένη έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου του Ταμπλάδα δίνει στο αναγνώστη μια πρώτη, αλλά σχετικά ολοκληρωμένη γεύση της κουβανικής πολιτικής αντίληψης για τον σοσιαλισμό. Επιπλέον, δίνει λογικές απαντήσεις στις αιτίες αποσύνθεσης των καθεστώτων στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ενδεχομένως να ανοίγει και κάποιος δρόμους για την απάντηση του αδυσώπητου ερωτήματος των τελευταίων δεκαετιών, «Γιατί η Κούβα άντεξε ;».
Ιούνιος 2014,
Βαγγέλης Γονατάς.
** Το Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα ευχαριστεί τους συντελεστές της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου για τη δυνατότητα προδημοσίευσης και την παροχή των σχετικών πληροφοριών για το ενδιαφέρον πόνημα. Οι απόψεις των υπογεγραμμένων άρθρων, κειμένων και κριτικών που δημοσιεύονται εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς τους.
Ο Μίκης Θεοδωράκης αφηγείται: «Όταν συνάντησα τον Τσε στην Κούβα»
Ο Μίκης Θεοδωράκης επισκέπτηκε την Κούβα τρία χρόνια μετά την Επανάσταση, το 1962. Ως προσωπικότητα της ελληνικής αριστεράς εκείνης της εποχής, ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης βρέθηκε στην Κούβα συμμετέχοντας σε αποστολή της τότε ΕΔΑ στο νησί της Επανάστασης. Παρακάτω δημοσιεύονται αποσπάσματα αφηγήσεων του Μ.Θεοδωράκη για την επίσκεψη του στην Κούβα και – ιδιαιτέρως – την συνάντηση που είχε με τον Τσε, που την περίοδο εκείνη ήταν υπουργός βιομηχανίας της επαναστατικής κυβέρνησης.
«Αυτή ήταν μια πρώτη επίσκεψη που έγινε τότε επίσημα στην Κούβα. Πάρα πολύ μεγάλο ταξίδι, με ελικοφόρα. Ήταν μια προσπάθεια των Κουβανέζων να καλέσουν αντιπροσωπείες από όλο τον κόσμο, προκειμένου να απαντήσουν στις κατηγορίες και τις συκοφαντίες των διαφόρων γραφείων των ιμπεριαλιστών, που μιλούσαν για σφαγείς και λοιπά, τα γνωστά.
Βρήκαμε μια περίεργη κατάσταση, γιατί όλος ο κόσμος ήταν ένοπλος, όλοι φορούσαν χακί στολές, είχαν όλοι μπαρμπούτος και οι γυναίκες ήταν ένοπλες, παράλληλα όμως υπήρχε και μια πανηγυρική ατμόσφαιρα. Δηλαδή όλος ο κόσμος χόρευε, μιλούσε, πανηγύριζε. Γιόρταζαν συνέχεια αυτοί, ήταν μια γιορτή της επανάστασης συνεχής.
Πήγαμε εκεί, όπου μας έβαλαν σε ένα αμερικάνικο ξενοδοχείο – είχαν επιτάξει όλα τα ξενοδοχεία. Εκείνο που μας έκανε εντύπωση ήταν ότι στα πρώτα πατώματα, στα πρώτα τριάντα πατώματα έμεναν παιδιά. Είχαν πάρει τα παιδιά από τα χωριά, όπου δεν είχαν σπίτια να μείνουν, για να τα προφυλάξουν, να ζουν σε καλύτερες συνθήκες. Αυτά τα παιδιά τα έβαζαν σε δωμάτια, πήγαιναν σε σχολεία όλα μαζί, ήταν καθαρά… Και ήθελα να τονίσω ότι αυτά τα παιδιά, που μεγάλωσαν και σπούδασαν, σήμερα είναι η νέα τάξη της Κούβας. Γι’ αυτό είναι τόσο δυνατός ο Κάστρο, δε θα φύγει ποτέ, διότι πρόκειται για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά, τα οποία δημιουργήθηκαν από το τίποτα.
Αρχίσαμε να κάνουμε αυτές τις επισκέψεις, να βλέπουμε την σύγχρονη Κούβα. Πήγαμε και στα υπουργεία, εγώ και ο Σακελλάρης, ένας βουλευτής της ΕΔΑ. Η ΕΔΑ πήρε εμένα ως προσωπικότητα, για να είμαι λίγο πιο γνωστός. Φυσικά δεν ήμουν εκεί γνωστός, αλλά, τέλος πάντων, είχαν την καλοσύνη να διαλέξουν εμένα. Τον Σακελλάρη τον ενδιέφερε να δει τα οικονομικά της επανάστασης. Σου λέει “Σε λίγο η ΕΔΑ θα είναι κυβέρνηση στην Ελλάδα, να δούμε πως πάνε τα οικονομικά εδώ”. Ο Κάστρο και οι άλλοι δέχονταν κάθε τόσο τους ξένους. Είδαμε και τον γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος… αυτοί εν τω μεταξύ είχαν ξεφτιλιστεί, διότι, λίγο πριν πέσει ο Μπατίστα, το Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν εναντίον του Κάστρο.
Πήγαμε λοιπόν στο “Αβάνα Λίμπρε”, το πρώην “Χίλτον”, το οποίο ονόμασαν “Αβάνα Λίμπρε”, “Ελεύθερη Αβάνα”, και μας είπαν ότι στην ταράτσα επάνω, που έπαιζε και μια ορχήστρα, θα μας δεχόταν η ηγεσία των επαναστατών. Καθίσαμε σε κάτι τραπέζια και μετά ήρθαν οι διερμηνείς. Κάναμε τις συστάσεις, ήταν ο Φιντέλ Κάστρο, ο Τσε Γκεβάρα και ο πρόεδρος της Κούβας, ο μόνος που δεν είχε γένια. Άρχισε να ρωτάει για την Ελλάδα, ήξεραν για την Ελλάδα, πολλοί όμως δεν ήξεραν καν που βρίσκεται».
Και ο Τσε;
«Ε, βέβαια. Ο Τσε ήταν γιατρός, από την Αργεντινή. Την αρχαία Ελλάδα βέβαια την γνώριζαν, λίγα πράγματα όμως ήξεραν για την σύγχρονη Ελλάδα. Εκεί λοιπόν που τελείωνε η συνάντησή μας, άρχισε η ορχήστρα να παίζει το “Lune de miel”. Το “Honeymoon song” ήταν το εθνικό τους τραγούδι. Μου είπαν μάλιστα ότι το έχουν γράψει και σε μια στήλη εκεί ότι ο ραδιοφωνικός τους σταθμός ξεκίνησε με το τραγούδι αυτό, το οποίο θεωρούσαν ότι είναι μεξικάνικο. Κάποιος έξυπνος Μεξικάνος εκεί έβαλε το όνομά του από κάτω. Το τραγουδούσε ένας Μεξικάνος τραγουδιστής τον οποίο λάτρευε όλοι η Νότια Αμερική, ήταν ο Καζαντζίδης, ας πούμε της Νότιας Αμερικής. Φυσικά και στην Κούβα, λόγω αυτής της διασκευής του τραγουδιού, και του τραγουδιστή, το τραγούδι ήταν στα χείλη όλων των Κουβανέζων. Λέει λοιπόν ο διερμηνέας, όταν σηκωθήκαμε να φύγουμε, στον Κάστρο: “Με την ευκαιρία, να σας πω ότι αυτό το τραγούδι είναι δημιουργία του κύριου εδώ”. “Πού πάτε;” λέει ο Κάστρο κατενθουσιασμένος. “Είναι δυνατόν; Γράφει τέτοια πράγματα;” Δε με άφηναν να φύγω. Και ο Τσε Γκεβάρα ετοιμαζόταν να πάει στη Σιέρα Μαέστρα για περιοδεία. “Θα σε πάρω μαζί μου αύριο”, μου λέει. “Έχει ωραίο κλίμα και άφθονο οξυγόνο εκεί που πηγαίνω”».
Πως ήταν ο Τσε Γκεβάρα, λοιπόν; Γιατί ήταν τόσο μεγάλος μύθος; Έπρεπε να είναι τόσο μεγάλος μύθος;
«Αυτά τα πράγματα και τους μύθους δεν τα διαπιστώνεις με μια συνάντηση. Εμείς κάναμε απλές συζητήσεις με ένα διερμηνέα που δεν ήξερε και πάρα πολύ καλά τα ισπανικά. Εκείνο το καλαμπούρι που έκανα μαζί του είναι ότι παντού έλεγε “Μουέρτε ο λιμπερτά”, ξέρεις, “Ελευθερία ή θάνατος”. Μάλιστα με πήγε και σε ένα μοντέρνο σφαγείο και δεν ήθελα να μπω μέσα, και είδα την πινακίδα: “Ελευθερία ή θάνατος”. Του λέω “Εδώ, αγαπητέ σύντροφε, κοροϊδεύετε τα ζώα, εδώ μόνο ο θάνατος τα περιμένει. Τι μου λες και βάζεις το “ή” ; Είναι σκέτο “μουέρτε”, του λέω. Το μόνο που θυμάμαι είναι ότι πήγαμε σε ένα κέντρο που είχε μουσική και χορέψαμε. Σηκώθηκε ο ίδιος επάνω και είπε στην ορχήστρα να παίξουμε το τραγούδι αυτό, ενθουσιάστηκε ο κόσμος και μετά με φώναξε πάνω και είπε “Αυτός είναι ο συνθέτης”, και χειροκρότησαν όλοι. Αγαπήθηκα πολύ στην Κούβα ως λαϊκός συνθέτης, δε γίνεται παραπάνω. Να μείνουν ήσυχοι εδώ όσοι λένε ότι είμαι καλός μουσικός και κακός πολιτικός. Αφού δοξάστηκα ως μουσικός στην Κούβα…”».
Πηγή: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ 85 ΧΡΟΝΙΑ. ΆΞΙΟΣ ΕΣΤΙ – ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ ΣΤΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ, σελ 357 έως 359. Αναδημοσίευση από «Theodorakism-Θεοδωρακισμός».
Ακολουθεί ένα δεύτερο απόσπασμα, από συνέντευξη του Μ.Θεοδωράκη στην ιστοσελίδα America Latina (10 Ιούνη 2011):
«Το 1962 που πήγα στην Κούβα να δούμε τι γίνεται λίγο μετά από την Επανάσταση, ήμουν στην ταράτσα του “Κούβα Λίβρε” του παλιού “Χίλτον”. Πίναμε εκεί και κάποιοι χόρευαν. Υπήρχαν αντιπροσωπείες από διάφορες χώρες όπως η Ισπανία. Για εμάς έλεγαν “Όμηρος, Αριστοτέλης, Ακρόπολη». Τι κάνετε εδώ με ρώτησαν, θα κάτσετε πολύ ακόμη; Λέω, αύριο μεθάυριο θα φύγω λέω γιατί με πειράζει το κλίμα εδώ. Τότε άρχισε να παίζει το τραγούδι μου, το οποίο ήταν μεγάλο σουξέ. Τότε λέει ο διερμηνέας για μένα “αυτός είναι ο συνθέτης αυτού του τραγουδιού”. Πετάγονται αμέσως όλοι όρθιοι. Όταν ξεκίνησε για πρώτη φορά την εκπομπή του ο σταθμός “Αβάνα Λίβρε” άρχισε με αυτό το τραγούδι. Λούνα Ντε Μιέλ. Είναι γραμμένο. Αυτοί ήταν ξερελαμένοι.
Μου λένε «κάτσε εδώ δεν θα πας πουθενά». Μου λέει ο Τσε Γκεβάρα «αύριο θα σε πάρω να πάμε μαζί στα βουνά που έχει ωραίο καιρό». Και έτσι άρχισε εκείνη η φιλία. Γνώρισα τον Τσε Γκεβάρα, ο λαός εκεί βέβαια είναι λίγο βαρύς. Έρχεται ένας χωριάτης και μου δίνει ένα τεράστιο πούρο, λέει κάπνισε. Αλλά μου άρεσε. Μετά πήγαμε στο βουνό, καθίσαμε μια εβδομάδα να δούμε τι έκανε η Επανάσταση και το βράδυ πηγαίναμε σε μέρη που χόρευαν οι νέοι. Ο Τσε έλεγε έχουμε «εδώ μέσα έχουμε τον φίλο μου που έγραψε αυτό το τραγούδι».. Αισθανόμουν σαν ήρωας, όλοι φώναζαν και χόρευαν. Κάθε τόσο και λιγάκι άρχονταν κούτες με πούρα που έστελνε ο Τσε… χα, χα.. Ήταν πανάκριβα τότε..»
Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει μελοποιήσει ποιήμα του Τάσου Λειβαδίτη που αναφέρεται στον Τσε Γκεβάρα. Είναι «Ο Άγιος Τσε» από το έργο «Λειτουργία Νο.2: Για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο. Το τραγούδι επανακυκλοφόρησε το 1976 υπό τον τίτλο «Στο κατώφλι των καιρών» στο δίσκο «Τα λυρικά».
Χιλιάδες κουβανοί μαθητές τιμούν τη μνήμη του Τσε
ΑΒΑΝΑ, 8 Οκτώβρη – Φόρο τιμής στον ηρωϊκό επαναστάτη Ερνέστο Τσε Γκεβάρα αποτίουν οι κουβανοί με αφορμή την 46η επέτειο της δολοφονίας του. Στις εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στην Κούβα υπολογίζεται πως συμμετέχουν περισσότεροι από 84 χιλιάδες μαθητές δημοτικού της Οργάνωσης Πρωτοπόρων νέων «Χοσέ Μαρτί».
Εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα σε σχολικούς χώρους, πάρκα, πλατείες και ιστορικά σημεία του νησιού, με την συμμετοχή μαθητών, ντυμένων με την παραδοσιακή ερυθρόλευκη ενδυμασία, από εκατοντάδες σχολεία.
Σε κέντρο των εκδηλώσεων αναδεικνύεται το Μαυσωλείο Τσε Γκεβάρα στην πόλη της Σάντα Κλάρα, το σημείο όπου το 1997 εναποτέθηκε η σορός του αργεντινοκουβανού αντάρτη και των συντρόφων του που δολοφονήθηκαν το 1967 στη Βολιβία.
Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων οι μαθητές εκφωνούν ποίηματα και ερμηνεύουν τραγούδια, αποδεικνύοντας ότι 46 χρόνια μετά την άνανδρη δολοφονία του Τσε οι νέες γενιές της χώρας είναι προσηλωμένες στην υπεράσπιση του παρόντος και μέλλοντος της σοσιαλιστικής επανάστασης, κάτι που αποτυπώνεται και στην ιστορική φράση με την οποία ξεκινά κάθε μάθημα στο σχολείο: «Θα είμαστε σαν τον Τσε!»
Πηγή: Agencia Cubana de Noticias.
Ο Τσε Γκεβάρα στην Κίνα: Τα πρακτικά της συνομιλίας με το Μάο Τσε Τουνγκ (Μέρος ‘Β)
Ο Τσε επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας το Νοέμβρη του 1960, ως επικεφαλής κουβανικής αντιπροσωπείας. Το Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα δημοσιεύει, σε ελληνική μετάφραση, ένα σπάνιο ντοκουμέντο που περιλαμβάνει τα πρακτικά των συνομιλιών μεταξύ του Τσε Γκεβάρα και του ηγέτη της Λ.Δ. της Κίνας Μάο Τσε Τουνγκ. Πηγή του κειμένου είναι τα Αρχεία του Κινεζικού Υπουργείου των Εξωτερικών (PRC FMA, No. 202-00098-01).
19 Νοέμβρη 1960, 4:20 μμ – 6:30 μμ, Τζονγκ Ναν Χάι, Πεκίνο.
[ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΜΕΡΟΣ ‘Α ]
Μάο: Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν την ύπαρξη εθνικής αστικής τάξης στην Κούβα. Είναι παρόμοια περίπτωση με αυτήν της Ιαπωνίας στην Κορέα και του βορειοανατολικού τμήματος της Κίνας (Μαντζουρία), όπως και με τη Γαλλία στο Βιετνάμ. Δεν επέτρεπαν στους ντόπιους την ανάπτυξη μεγαλύτερων εργοστασιακών μονάδων.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Αυτό το φαινόμενο μοιάζει με αυτό που συνέβη στη Λατινική Αμερική. Προκειμένου να καταστρέψει τις φεουδαρχικές δυνάμεις, ο Ιμπεριαλισμός ενίσχυσε τις εθνικές αστικές τάξεις. Η εθνική μπουρζουαζία ζήτησε πιθανόν για αύξηση του φόρου στις εισαγωγές. Αλλά αυτή (η εθνική μπουρζουαζία) δεν υποστήριξε το εθνικό συμφέρον – στην πραγματικότητα ταυτίστηκε με τον Ιμπεριαλισμό.
Μάο: Έχω μια ερώτηση. Σχετίζεται η βραζιλιάνικη βιομηχανία του χάλυβα με αμερικανικά κεφάλαια;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Βασικές μεταλλουργικές βιομηχανικές μονάδες της Βραζιλίας κατασκευάστηκαν με αμερικανικά κεφάλαια.
Ζου Ενλάι: Τι ποσοστό διαθέτουν τα αμερικανικά κεφάλαια; Η Βραζιλία παράγει 1.6 εκατομμύρια τόνους χάλυβα (ετησίως).
ΓΚΕΒΑΡΑ: Το συνολικό ποσό του κεφαλαίου για το μεγαλύτερο εργοστάσιο της Βραζιλίας δεν είναι ξεκάθαρο. Αλλά, σε τεχνολογικό επίπεδο, βασίζεται εξ’ ολοκλήρου στις ΗΠΑ. Η Βραζιλία είναι μια μεγάλη χώρα και παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχει επί της ουσίας σημαντική διαφορά μεταξύ αυτής και άλλων λατινοαμερικανικών χωρών.
Μάο: Έχω μια άλλη ερώτηση. Σας πήρε περισσότερα από δύο χρόνια, απ’ την στιγμή που φτάσατε στην Κούβα, για να φτάσετε στην τελική νίκη. Ενώσατε τους χωρικούς και κερδίσατε. Υπάρχει καμία πιθανότητα να ακολουθήσουν και άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες αυτό το μοντέλο (της επανάστασης);
ΓΚΕΒΑΡΑ: Η ερώτηση αυτή δεν μπορεί να απαντηθεί με γενικότητες. Πράγματι, έχετε περισσότερη εμπειρία και πείρα στην ανάλυση τέτοιων ζητημάτων σε σχέση με μας. Κατά τη γνώμη μου, η Κούβα αντιμετώπισε μια (αντικειμενικά) δυσκολότερη κατάσταση σε σχέση με άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες. Υπήρχε, παρ’ όλα αυτά, ένας μόνο θετικός (για ‘μας) παράγοντας: πετύχαμε τη νίκη εκμεταλλευόμενοι την απροδεξία των ιμπεριαλιστών. Οι ιμπεριαλιστές δεν εστίασαν τις δυνάμεις τους στο να μας αντιμετωπίσουν. Πίστεψαν πως ο Φιντέλ θα τους ζητούσε δάνεια μετά τη νίκη και θα συνεργάζονταν μαζί τους. (Σε αντίθεση με αυτό) η απαρχή μιας επανάστασης σε άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες θα αντιμετώπιζε παρόμοιο κίνδυνο με αυτόν της Γουατεμάλα – την στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ με χρήση πεζοναυτών.
Μάο: Υπάρχουν διαφορές στην εσωτερική κατάσταση των διαφόρων λατινοαμερικανικών χωρών;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Πολιτικά μιλώντας, υπάρχουν (διαφορές). Αλλά σε κοινωνικό επίπεδο, όλες αυτές οι χώρες ανήκουν σε δύο με τρεις κατηγορίες. Σε τρείς χώρες υπάρχει συνεχιζόμενη ένοπλη διαμάχη. Στην Παραγουάη, τη Νικαράγουα και τη Γουατεμάλα.
Μάο: Οι ΗΠΑ τώρα έχουν στρέψει το βλέμμα τους στη Γουατεμάλα και τη Νικαράγουα.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Στην Κολομβία και το Περού αναδεικνύεται η πιθανότητα (δημιουργίας) μεγάλου λαϊκού επαναστατικού κινήματος.
Μάο: Στο Περού η πλειοψηφία του λαού χρειάζεται γη (για καλλιέργεια). Στην Κολομβία επίσης.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Η περίπτωση του Περού είναι ενδιαφέρουσα. (Εκεί) υπήρχε πάντα η παράδοση ενός πρωτόγονου κομμουνισμού. Οι ισπανοί, κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας τους, έφεραν την φεουδαρχία και την σκλαβιά. Αλλά ο πρωτόγονος κομμουνισμός δεν έσβησε. Αντιθέτως, διασώζεται μέχρι σήμερα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα κέρδισε τις εκογές στο Κούζκο. Αυτός ο αγώνας (για τη νίκη των κομμουνιστών στις εκλογές) συνδιάζεται με αγώνα φυλετικό. Πολλοί αυτόχθονες ινδιάνοι ζούνε στο Περού, όμως μόνο λευκοί και οι λευκο-ινδιάνοι “μεστίζος” δικαιούνται να κατέχουν γη.
Μάο: Ο ντόπιος πληθυσμός είναι περίπου 9 με 10 εκατομμύρια, ενώ οι ισπανοί (σ.σ: εννοεί τους λευκούς) υπολογίζονται σε μόνο δέκα χιλιάδες.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Αυτοί οι αριθμοί ενδέχεται να είναι υπερβολικοί. Το Περού έχει πληθυσμό 12 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 10 είναι ντόπιοι και τα 2 λευκοί (Ισπανοί).
Μάο: (Το Περού) μοιάζει με τη Νότιο Αφρική. Η Νότιος Αφρική έχουν μόνο 3 εκατομμύρια βρετανούς.
Ζου Ενλάϊ: Υπάρχουν 3 εκατομμύρια βρετανοί, ένα εκατομμύριο ολλανδοί, ένα εκατομμύριο μιγάδες, 8 εκατομμύρια μαύροι και μισό εκατομμύριο ινδοί. Οι άνθρωποι των τελευταίων δύο φυλών ζουν στις πλέον άθλιες συνθήκες. Μόνο οι λευκοί έχουν δικαίωμα ψήφου.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Στο Περού υπάρχει ακόμη καθεστώς σκλαβιάς. Η πώληση γης συνοδεύεται συνήθως με πώληση και ανθρώπων (σκλάβων).
Ζου Ενλάϊ: Όπως στο Θιβέτ παλαιότερα.
Μάο: Η κατάσταση στην Κολομβία είναι κάπως διαφορετική, έτσι δεν είναι;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Το φεουδαρχικό σύστημα στην Κολομβία είναι πιο αδύναμο αλλά στην χώρα έχει ισχυρή παρουσία η Καθολική Εκκλησία. Οι γεωκτήμονες και η Εκκλησία συντάσσονται με τις ΗΠΑ. Οι αυτόχθονες ινδιάνοι είναι φτωχοί, αλλά όχι σκλάβοι. Στην Κολομβία δραστηριοποιούνταν αντάρτικες δυνάμεις αλλά τώρα έχουν σταματήσει να πολεμούν.
Μάο: Διατηρεί η Κούβα διπλωματικές σχέσεις με άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Αρκετές χώρες συνωμότησαν μεταξύ τους και σκλήρυναν την στάση τους έναντι της Κούβας, όπως η Αϊτή, η Δομινικανή Δημοκρατία και η Γουεταμάλα. Η Κολομβία, το Ελ Σαλβαδόρ και η Ονδούρα απο κοινού ανακοίνωσαν πως ο κουβανός πρέσβης είναι persona non grata (ανεπιθύμητος). Η Βραζιλία απέσυρε τον πρέσβη της, για διαφορετικό όμως λόγο.
Ζου Ενλάϊ: Επομένως πρόκειται για 7 χώρες.
Μάο: Σε αυτήν την περίπτωση η Κούβα διατηρεί (διπλωματικές σχέσεις) με τις περισσότερες χώρες: 19 μείον τις 7 μας κάνουν 12.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Η Κούβα δεν διατηρεί (διπλωματικές) σχέσεις με τις πρώτες τρεις (σ.σ: Αϊτή, Δομ. Δημοκρατία, Γουατεμάλα). Στις άλλες τέσσερις (σ.σ: Κολομβία, Ελ Σαλβαδόρ, Ονδούρα και Βραζιλία) υπάρχουν διπλωματικοί εκπρόσωποι, αλλά όχι κουβανός πρεσβευτής. Για τους Κουβανούς το να ταξιδέψουν στη Βραζιλία είναι σαν να πηγαίνουν στην άλλη πλευρά του λεγόμενου “σιδηρούν παραπετάσματος”.
Μάο: Ποιά είναι η φύση των πολέμων στη Γουατεμάλα και τη Νικαράγουα; Πρόκειται περί πάλης των λαών;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Δε μπορώ να σας δώσω ακριβή απάντηση. Η αίσθηση μου είναι ότι ο πόλεμος στη Γουατεμάλα εμπεριέχει στοιχεία λαϊκής πάλης (του λαού) ενώ στη Νικαράγουα είναι ένας τυπικός πόλεμος […] Αυτή είναι μια αντικειμενική άποψη.
Μάο: Σχετίζονται τα γεγονότα στη Γουατεμάλα με τον Άρμπενς;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Πρόλαβα να δω την διακύρηξη του Άρμπενς πρωτού αναχωρήσω για την Κίνα. Η Επανάσταση εκεί έχει λαϊκά χαρακτηριστικά.
Μάο: Βρίσκεται στην Κούβα τώρα ο Άρμπενς;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Ναι, στην Κούβα.
Μάο: Έχει ταξιδέψει στην Κίνα και την Σοβιετική Ένωση. Είναι ενδιαφέρον άνθρωπος.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Τον εμπιστευόμαστε. Έκανε λάθη στο παρελθόν, αλλά είναι έντιμος και πρέπει να τον εμπιστευόμαστε.
(Η συζήτηση διακόπτεται)
(Ο Μάο Τσε Τουνγκ προσκάλεσε τα μέλη της κουβανικής αποστολής σε δείπνο. Ακολούθησε, μεταξύ άλλων, ο εξής διάλογος όπως καταγράφτηκε στα επίσημα πρακτικά).
Ζου Ενλαϊ: Διάβασα την περίληψη του πρόσφατου άρθρου σας της 5ης Οκτώβρη (σ.σ: αναφέρεται στο άρθρο του Τσε που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Verde Olivo και αναφέρεται στην επαναστατική ιδεολογία στην Κούβα) και τα ζητήματα που θέσατε. Θα μπορούσατε να θεωρηθείτε διανοούμενος.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Είμαι (ακόμη) μακριά απ’ το να θεωρούμαι διανοούμενος.
Μάο: Είστε όμως συγγραφέας. Και γω επίσης διάβασα την περίληψη του άρθρου σας και συμφωνώ πολύ με το σκεπτικό σας. (Το άρθρο) Θα μπορούσε να επηρεάσει εξελίξεις στη λατινική Αμερική.
Ζου Ενλαϊ: Έχετε φέρει μαζί σας το πλήρες κείμενο;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Θα προσπαθήσω να το βρω.
Μάο: Έχετε θέσει τρία βασικά θέματα στο άρθρο σας: Οι λαοί μπορούν να νικήσουν τους αντεπαναστάτες. Δεν χρειάζεται να περιμένουν μέχρι να είναι όλες οι συνθήκες ώριμες για να ξεκινήσουν μια επανάσταση. Ποιό ήταν το τρίτο ζήτημα;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Το τρίτο ζήτημα είναι ότι στη Λατινική Αμερική το βασικό καθήκον του αγώνα βρίσκεται στις αγροτικές περιοχές.
Ζου Ενλαϊ: Είναι πολύ σημαντικό να συνδέεις την επανάσταση με τις αγροτικές, επαρχιακές περιοχές.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Έχουμε δώσει μεγάλο βάρος σε αυτό.
Ο Τσε Γκεβάρα στην Κίνα: Τα πρακτικά της συνομιλίας με το Μάο Τσε Τουνγκ (Μέρος ‘Α)
Ο Τσε επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας το Νοέμβρη του 1960, ως επικεφαλής κουβανικής αντιπροσωπείας. Το Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα δημοσιεύει, σε ελληνική μετάφραση, ένα σπάνιο ντοκουμέντο που περιλαμβάνει τα πρακτικά των συνομιλιών μεταξύ του Τσε Γκεβάρα και του ηγέτη της Λ.Δ. της Κίνας Μάο Τσε Τουνγκ. Πηγή του κειμένου είναι τα Αρχεία του Κινεζικού Υπουργείου των Εξωτερικών (PRC FMA, No. 202-00098-01).
19 Νοέμβρη 1960, 4:20 μμ – 6:30 μμ, Τζονγκ Ναν Χάι, Πεκίνο.
Μάο: Καλωσορίζουμε την κουβανική αντιπροσωπεία.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Είναι μεγάλη μας ευχαρίστηση η ευκαιρία να συναντήσουμε προσωπικά τον πρόεδρο Μάο. Τιμούμε πάντα τον πρόεδρο στους αγώνες μας. Είμαστε επίσημη αντιπροσωπεία, εκπροσωπώντας την Κούβα, όμως μέλη της αντιπροσωπείας μας προέρχονται απο τέσσερα διαφορετικά έθνη.
Μάο: Εσείς είστε αργεντινός.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Γεννημένος στην Αργεντινή.
Μάο: Από ποιές χώρες προέρχονται τα υπόλοιπα μέλη της αντιπροσωπείας σας;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Ο Μαλντονάλντο είναι απ’ το Εκουαδόρ, ο Λακάστ είναι χιλιανός, εγώ γεννήθηκα στην Αργεντινή και όλοι οι υπόλοιποι είναι γεννημένοι στην Κούβα. Παρόλο που ορισμένοι απο μας δεν γεννηθήκαμε στην Κούβα, ο κουβανικός λαός δεν δυσανασχετεί επειδή δεν είμαστε απο εκεί. Υπερασπιζόμαστε πραγματικά την Κουβανική Επανάσταση. Ο Φιντέλ (Κάστρο) εκπροσωπεί τα “θέλω” όλων των λατινοαμερικάνων.
Μάο: Είστε διεθνιστές.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Οι διεθνιστές της Λατινικής Αμερικής.
Μάο: Οι λαοί της Ασίας, της Αφρικής και όλος ο σοσιαλιστικός κόσμος σας υποστηρίζει. Πέρυσι επισκεπτήκατε ορισμένες ασιατικές χώρες, έτσι δεν είναι;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Ορισμένες χώρες όπως την Ινδία, το Σιάμ (Ταϊλάνδη), την Ινδονησία, Μπούρμα, Ιαπωνία και Πακιστάν.
Μάο: Εκτός απ’ την Κίνα, είχατε πάει σε όλες τις μεγάλες ασιατικές χώρες.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Αυτός είναι και ο λόγος που βρίσκομαι σήμερα στην Κίνα.
Μάο: Καλωσήρθατε.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Η εσωτερική κατάσταση (σ.σ: εννοεί στην Κούβα) δεν είχε ακόμη σταθεροποιηθεί όταν ταξίδευα στο εξωτερικό πέρυσι και ως εκ τούτου είμασταν προσεκτικοί στις επαφές μας με τον έξω κόσμο. Σε αντίθεση με τώρα που τα πράγματα στο εσωτερικό έχουν σταθεροποιηθεί.
Μάο: Η διεθνής κατάσταση σήμερα είναι καλύτερη σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Το έθνος μας είναι ενωμένο αλλά καθημερινά οι Ιμπεριαλιστές καρτερούν να μας διχάσουν.
Μάο: Εκτός απ’ τους εργάτες και τους χωρικούς, με ποιούς άλλους ενωθήκατε (σ.σ: ως επαναστατική κυβέρνηση).
ΓΚΕΒΑΡΑ: Η κυβέρνηση μας εκπροσωπεί εργάτες και χωρικούς αγρότες. Στην χώρα μας υπάρχει ακόμα μια ισχνή μεσοαστική τάξη (σ.σ: χρησιμοποιεί τη λέξη “bourgeoisie”, μπουρζουαζία) η οποία διατηρεί φιλικές σχέσεις με την κυβέρνηση μας και συνεργάζεται με μας.
Μάο: Δεν υπάρχει εθνική αστική τάξη;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Η εθνική αστική τάξη ήταν κυρίως εισαγωγείς. Τα συμφέροντα τους ήταν αλληλένδετα με τον Ιμπεριαλισμό και ήταν εναντίον μας. (Αυτός είναι ο λόγος) που τους καταστρέψαμε, και οικονομικά και πολιτικά.
Μάο: Δεν θα έπρεπε να λογίζονται ως εθνική μπουρζουαζία.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Ορισμένοι ήταν απόλυτα εξαρτημένοι απ’ τον Ιμπεριαλισμό. Ο Ιμπεριαλισμός τους έδωσε κεφάλαια, τεχνολογία και αγορές. Παρ’ ότι ζούσαν στην χώρα τους, τα συμφέροντα τους ήταν αλληλένδετα με τον Ιμπεριαλισμό, όπως για παράδειγμα οι έμποροι ζάχαρης.
Μάο: Επιχειρηματίες ζάχαρης.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Ναι, ήταν. Τώρα το εμπόριο ζάχαρης έχει εθνικοποιηθεί.
Μάο: Βασικά έχετε απαλλοτριώσει όλα τα αμερικανικών συμφερόντων κεφάλαια (στην Κούβα).
ΓΚΕΒΑΡΑ: Όλα. Πιθανόν κάποια κεφάλαια να έχουν διαφύγει (της κοινωνικοποίησης). Αλλά αυτό δεν συνέβη γιατί δεν το θέλουμε εμείς.
Μάο: Προσφέρατε αποζημίωση μετά τις απαλλοτριώσεις;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Εάν (μια επιχείρηση ζάχαρης) αγόραζε περισσότερους από τρία εκατομμύρια τόνους ζάχαρης απο μας (πριν την απαλλοτρίωση), μπορούσαμε να προσφέρουμε κάποια αποζημίωση της ταξης του 5% μέχρι 25% (της αξίας της ζάχαρης που είχε αγοραστεί). Κάποιος που δεν είναι εξοικειωμένος με την κατάσταση στην Κούβα ίσως να έβρισκε δύσκολο να κατανοήσει την ειρωνεία που ενυπάρχει σε αυτήν την πολιτική.
Μάο: Το να ανέχεσαι προσωρινά την παρουσία ορισμένων ιμπεριαλιστικών επιχειρήσεων είναι στρατηγικά αποδεκτό. Και εμείς επίσης έχουμε λίγες εδώ.
Ζου Ενλάϊ (Πρωθυπουργός): Όπως για παράδειγμα η HSBC της οποίας η παρουσία είναι μόνο συμβολική.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Η ύπαρξη καναδικών τραπεζών στην Κούβα είναι όπως η HSBC εδώ.
Μάο: Θα πρέπει να ενώσετε τους εργάτες και τους αγρότες, δηλαδή την πλειοψηφία (του λαού).
ΓΚΕΒΑΡΑ: Μέρος της αστικής τάξης τάχθηκε εναντίον μας και εντάχθηκε στο στρατόπεδο του αντιπάλου.
Μάο: Αυτοί που είναι εναντίον σας είναι εχθροί σας. Έχετε κάνει εξαιρετική δουλειά στην αντιμετώπιση των αντεπαναστατών.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Οι αντεπαναστάτες οργάνωσαν επιθετικές ενέργειες. Για παράδειγμα, ορισμένες φορές κατέλαβαν ορισμένα νησιά, αλλά τους εκμηδενίσαμε σύντομα. Δεν ήταν τίποτα ανησυχητικό. Εκτελέσαμε τους αρχηγούς τους όταν τους συλλάβαμε. Ο εξοπλισμός τους είχε προέλθει όλος από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μάο: Έχετε συλλάβει επίσης αρκετούς αμερικανούς.
ΓΚΕΒΑΡΑ: (Αυτοί) δικάστηκαν και εκτελέστηκαν δια τυφεκισμού.
Ζου Ενλαϊ (Πρωθυπουργός): Η αμερικανική κυβέρνηση διαμαρτυρήθηκε και σεις απαντήσατε.
Μάο: Είστε ακλόνητοι. Να είστε σταθεροί μέχρι τέλους, αυτή είναι η ελπίδα της επανάστασης και ο Ιμπεριαλισμός θα βρεθεί σε (ακόμη) μεγαλύτερη δυσκολία. Αλλά εάν αμφιταλαντευτείτε και συνθηκολογήσετε, ο Ιμπεριαλισμός θα βρει ευκολότερο τρόπο να σας αντιμετωπίσει.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Στην πρώτη φάση της Επανάστασης μας, ο Φιντέλ πρότεινε έναν τρόπο για να λύσουμε το ζήτημα της δημόσιας κατοικίας, επειδή η κυβέρνηση φέρει την ευθύνη να έχει ο καθένας (πολίτης) σπίτι. Κατασχέσαμε ιδιοκτησίες ανθρώπων που κατείχαν μεγάλα σπίτια και τα μοιράσαμε στο λαό. Οι μικροιδιοκτήτες κράτησαν τα δικά τους σπίτια.
Μάο: Και έπειτα;
ΓΚΕΒΑΡΑ: Τώρα βρισκόμαστε σε ένα δεύτερο στάδιο της Επανάστασης, όπως το να δώσουμε ένα τέλος στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Παρακολουθώντας στενά την κατάσταση τόσο στο εσωτερικό (της Κούβας) όσο και διεθνώς, εργαζόμαστε ώστε να εδραιώσουμε την κυβέρνηση μας: να εξαλείψουμε τον αναλφαβητισμό και την ανεργία (η οποία βρίσκεται σε πολύ προχωρημένη κατάσταση), αναπτύσσοντας ταυτόχρονα τον τομέα της βιομηχανίας και επεκτείνοντας την αγροτική μεταρρύθμιση.
Μάο: Εξαιρετικά. Έχετε επηρεάσει την (κατάσταση στη) Λατινική Αμερική, ακόμη και την Ασία και την Αφρική. (Οι λαοί) θα επηρεαστούν όσο συνεχίζετε να τα πηγαίνετε καλά.
ΓΚΕΒΑΡΑ: Ιδιαιτέρως τη Λατινική Αμερική.
Μάο: Η λατινοαμερικάνικη εθνική αστική τάξη φοβάται τον σοσιαλισμό. Για ένα διάστημα δεν θα έπρεπε να βιαστείτε να κάνετε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Μια τέτοια προσέγγιση θα έκανε καλό στο να κερδίσετε (με το μέρος σας) μικροαστικά στρώματα της Λατινικής Αμερικής. Μετά τη νίκη (σ.σ: εννοεί της επανάστασης στην Κίνα) οι επιχειρήσεις που ελέγχονταν από τη Γερμανία, την Ιταλία και την Κίνα εθνικοποιήθηκαν, κάτι που επέτρεψε στο κράτος να κατέχει το 80% του βιομηχανικού κεφαλαίου της χώρας. Παρά το γεγονός ότι η εθνική αστική τάξη κατείχε μόλις 20% του συνολικού βιομηχανικού κεφαλαίου, είχε υπό την εργοδοσία της περισσότερους από 1 εκατομμύριο εργαζόμενους και κατείχε τον έλεγχο του εμπορικού δικτύου. Μας πήρε περίπου 7 χρόνια να λύσουμε αυτό το ζήτημα…
ΓΚΕΒΑΡΑ: Θα πρέπει να παραδειγματιστούμε από την εμπειρία άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και άλλων σοσιαλιστικών κρατών.
ΤΕΛΟΣ ‘Α ΜΕΡΟΥΣ.
Τσε Γκεβάρα: Η φλόγα της επανάστασης θα καίει για πάντα
Με αφορμή τα 85 χρόνια από τη γέννηση του Επαναστάτη.
Ήταν 14 Ιούνη 1928 στην κωμόπολη Ροσάριο της Αργεντινής. Ένα ταξί κινούμενο με ιλλιγγιώδη ταχύτητα μεταφέρει τον Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς και την ετοιμόγεννη σύζυγο του, Σέλια ντε λα Σέρνα σε σπίτι συγγενών τους. Εκεί θα δει για πρώτη φορά το φως της ημέρας ο μικρός Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα. Οι βασικοί σταθμοί της σύντομης, αλλά έντονης, ζωής του είναι λίγο έως πολύ γνωστοί – θα ήταν τετριμμένο και βαρετό να παραθέσουμε ξερά βιογραφικά στοιχεία για να τιμήσουμε τον σπουδαίο επαναστάτη. Αυτό που αξίζει να θυμηθούμε είναι οι αξίες με τις οποίες πορεύτηκε ο Γκεβάρα, για τις οποίες έδωσε και την ίδια του τη ζωή. Διότι είναι ακριβώς αυτές οι αξίες που σήμερα, ογδοντα πέντε χρόνια μετά τη γέννηση του, είναι εξαιρετικά επίκαιρες. Είναι αυτές οι αξίες, του επαναστατικού μαρξισμού-λενινισμού, που διατηρούν άσβηστη τη φλόγα της εικόνας του Τσε Γκεβάρα και όχι η ανάδειξη της μορφής του σε fashion icon του καπιταλιστικού μάρκετινγκ.
Ο Τσε ήταν και είναι η προσωποποίηση του συνεπούς κομμουνιστή επαναστάτη, του ανθρώπου που αντιλήφθηκε τον Σοσιαλισμό όχι ως ακαδημαϊκό εγχειρίδιο πολιτικής και οικονομίας αλλά ως βίωμα – «για μας δεν υπάρχει κανένας άλλος ορισμός του Σοσιαλισμού πλην της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο» όπως σημείωνε ο ίδιος. Αυτή του την πεποίθηση ο Τσε την έκανε στάση ζωής. Και γι’ αυτό σήμερα, 85 χρόνια μετά, τον θυμόμαστε:
-
Ως παιδί μιας μεσοαστικής αργεντίνικης οικογένειας που πλησίασε τις ιδέες του μαρξισμού μέσα από τις εικόνες και τα βιώματα που είδε και έζησε στη λατινική ήπειρο. Εικόνες και βιώματα της δυστυχίας που το ανώτατο στάδιο της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ο Ιμπεριαλισμός, προκαλεί στους λαούς, στην εργατική τάξη. «Εκεί, στις τελευταίες ώρες για τους ανθρώπους των οποίων ο ορίζοντας δεν εκτείνεται πέρα από το αύριο, εκεί επικεντρώνεται η τραγωδία της ζωής του προλεταριάτου όλου του κόσμου […] Ως πότε θα συνεχιστεί αυτή η τάξη πραγμάτων που βασίζεται σε μια παράλογη διαίρεση, στις κοινωνικές τάξεις;» θα γράψει στο προσωπικό του ημερολόγιο το 1952.
-
Ως γιατρό που προσέφερε τις υπηρεσίες του σε όλους όσους είχαν ανάγκη. Από τους λεπρούς ασθενείς του νοσοκομείου Σαν Πάμπλο μέχρι τους συντρόφους του στο αντάρτικο αλλά και στους τραυματισμένους στρατιώτες της αντίπαλης πλευράς. Σε ομιλία του προς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, τον Αύγουστο του 1960, έλεγε: «Έτσι όπως ταξίδευα, πρώτα ως φοιτητής και ύστερα ως γιατρός, άρχισα να έρχομαι σε στενή επαφή με τη φτώχεια, την πείνα, τις αρρώστιες, την αδυναμία να θεραπευτεί ένα παιδί από έλλειψη μέσων, με το μούδιασμα που προκαλούν η πείνα και οι τιμωρίες, ώσπου φτάνουμε σ’ ένα σημείο που φαντάζει ασήμαντο γεγονός να χάνει ένας γονιός το παιδί του, όπως συχνά συμβαίνει στις σκληρά δοκιμαζόμενες κοινωνικές τάξεις στην πατρίδα μας, τη Λατινική Αμερική. Κι άρχισα να βλέπω ότι υπήρχε κάτι που μου φαινόταν τότε σχεδόν εξίσου σημαντικό με την καριέρα μου ή με τη συμβολή μου στην ιατρική επιστήμη, και αυτό ήταν να βοηθήσω εκείνους τους ανθρώπους».
-
Ως άξιο Κομαντάντε της Κουβανικής Επανάστασης που μια νύχτα του Νοέμβρη του 1956, αφήνοντας πίσω του οριστικά κάθε πιθανότητα για μια ειρηνική και ήσυχη ζωή, επιβιβάστηκε μαζί με άλλους 82 αντάρτες στο πλοιάριο Γκράνμα και το Γενάρη του 1959 έμπαινε θριαμβευτής στην Αβάνα. Μια ακανθώδης πορεία, με αφάνταστες δυσκολίες, εμπόδια που έδειχναν απροσπέλαστα, ενάντια σε μια ισχυρή στρατιωτική μηχανή. Σε αυτήν την πορεία ο Τσε ανδρώθηκε πολιτικά και στρατιωτικά. Σε αυτόν το δρόμο η Επανάσταση έγινε κτήμα του λαού και ο Τσε, όπως και οι λοιποί σύντροφοι του στη μάχη, έμαθαν «την άξια της οργάνωσης» διδάσκοντας «την άξια της επανάστασης κι απ’ αυτό τον συνδυασμό γεννήθηκε η οργανωμένη ανταρσία σ’ όλη τη γη της Κούβας».
-
Ως αλτρουϊστή ιδεολόγο που έβλεπε το αντάρτικο όχι ως αυτοσκοπό αλλά ως μέσο για την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Ο ένοπλος αγώνας ήταν, για το Γκεβάρα, η μόνη λύση όταν είχε πλέον εξαντληθεί κάθε πολιτικό μέσο για την σοσιαλιστική επανάσταση και την εργατική-λαϊκή εξουσία. Η πηγή της ιδεολογικοπολιτικής σκέψης του Τσε υπήρξε ο μαρξισμός-λενινισμός, όχι ως ξερή θεωρία, αλλά ως στάση ζωής, ως “όχημα” για την αλλαγή του κόσμου, για τη νικηφόρα πορεία του προλεταριάτου προς την κατάκτηση της εξουσίας, τον εξανθρωπισμό των συνειδήσεων και το «νέο άνθρωπο» της σοσιαλιστικής-κομμουνιστής κοινωνίας.
-
Ως συνεπή επαναστάτη του προλεταριακού διεθνισμού. Τον νεαρό αργεντίνο που πολέμησε για το λαό της Κούβας, αυτόν που παραμέρισε τον υπουργικό θώκο και την πολιτική σταδιοδρομία για να οργανώσει αντάρτικο αγώνα στην καρδιά της Αφρικής και αργότερα στη Βολιβία. «Νιώθω τόσο πατριώτης Λατινοαμερικάνος, από οποιαδήποτε χώρα της Λατινικής Αμερικής, όσο κανένας άλλος, και την ώρα που θα είναι αναγκαίο είμαι διατεθειμένος να δώσω τη ζωή μου για την απελευθέρωση οποιασδήποτε από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να ζητήσω τίποτα από κανέναν, χωρίς να απαιτήσω τίποτα, χωρίς να εκμεταλλευτώ κανέναν» έλεγε το Δεκέμβρη του 1964 από το βήμα της Γεν.Συνέλευσης του ΟΗΕ.
-
Ως άνθρωπο με ισχυρό αίσθημα δικαίου που έτρεμε απο αγάνακτηση απέναντι σε κάθε αδικία που συντελούνταν στον κόσμο. Τον Στρατηγό του αντάρτικου στρατού που, αρνούμενος να απολαύσει λίγο παραπάνω φαϊ το μοιράζονταν με τους συντρόφους του – τον Στρατηγό που πολεμούσε με όλες του τις δυνάμεις το δικτατορικό καθεστώς αλλά που έδινε εντολή να μην πειραχθεί ούτε τρίχα από τους αιχμάλωτους φαντάρους του κουβανικού στρατού τους οποίους θεωρούσε παιδιά του λαού.
Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα © Guevaristas 