Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 30 Σεπτέμβρη στη Βέροια, από τις Εκδόσεις «Ατέχνως» και το βιβλιοπωλείο «Ηλιοτρόπιο», η παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Μόττα «Τσε Γκεβάρα, πρεσβευτής της Επανάστασης» (Εκδόσεις Ατέχνως).

Σε μια όμορφη εκδήλωση στον φιλόξενο πολυχώρο «Ελιά», παρουσία ανθρώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκπροσώπων συλλόγων από την ευρύτερη περιοχή της Ημαθίας, ανθρώπων των γραμμάτων και φίλων της Κούβας, εκφράστηκε η αλληλεγγύη προς τον Κουβανικό λαό, ενώ μέσα από τις ομιλίες των συμμετεχόντων υπογραμμίστηκε η προσωπικότητα και το έργο του κομμουνιστή επαναστάτη Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.

Για το βιβλίο μίλησαν ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Αλέκος Χατζηκώστας και ο συγγραφέας του βιβλίου Νίκος Μόττας.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης προβλήθηκε βίντεο-ντοκιμαντέρ διάρκειας περίπου 30 λεπτών των Δημήτρη Ταχματζίδη και Άγγελου Ζορμπά με τίτλο «PAX CUBANA», το οποίο απέσπασε θετικά σχόλια, ενώ διαβάστηκε μήνυμα της κόρης του Τσε, Αλέϊδα Γκεβάρα, προς τον συγγραφέα Νίκο Μόττα.

Στο τέλος της βιβλιοπαρουσίασης ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις και παρατηρήσεις από παριστάμενους.

Στο τέλος της βιβλιοπαρουσίασης ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις και παρατηρήσεις από παριστάμενους.

Γράφει ο Νίκος Μόττας.

«…κι αν σ’ έκαψαν,
κι αν σ’ έχωσαν βαθιά κάτω απ’ το χώμα,
κι αν έκρυψαν τη στάχτη σου
σε κοιμητήρια, σε δάση και τυρφώνες,
δε θα μας εμποδίσουν να σε βρούμε,
Τσε Κομαντάντε, φίλε.»
– Νικολάς Γκιγιέν*.

Ήταν 12 Ιούλη 1997 όταν ένα- ειδικά ναυλωμένο από την κυβέρνηση- αεροσκάφος των κουβανικών αερογραμμών προσγειώνονταν στο αεροδρόμιο Χοσέ Μαρτί της Αβάνας. Δεν επρόκειτο για μια συνηθισμένη προγραμματισμένη πτήση, από αυτές που μεταφέρουν επιβάτες η εμπορεύματα. Ήταν μια άφιξη ιστορικής σημασίας, κάτι που ήταν ολοφάνερο από τις προετοιμασίες που είχαν γίνει στο αεροδρόμιο, με την παρουσία στρατιωτικών αγημάτων και κυβερνητικών αξιωματούχων συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Φιντέλ. Έτσι, με λιτή επισημότητα, συγκίνηση και σεβασμό, η Κούβα υποδέχονταν, 30 χρόνια μετά τη δολοφονία του, την σωρό του Κομαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, καθώς και άλλων τεσσάρων συντρόφων του.

Λίγες ημέρες πριν, στις 28 Ιούνη, μια διεθνής ομάδα ειδικών επιστημόνων με επικεφαλής τον κουβανό Δρ. Χόρχε Γκονζάλες Πέρεζ είχε εντοπίσει στο Βαλεγκράντε- ένα μικρό χωριό της βολιβιανής επαρχίας- το μαζικό τάφο που βρίσκονταν θαμμένη η σωρός του Τσε και άλλων έξι ανταρτών. Αν και οι προσπάθειες για την ανεύρευση του σημείου που είχε ταφεί ο θρυλικός Κομαντάντε είχαν ξεκινήσει δεκαετίες πριν, μέχρι το Νοέμβρη του 1995 δεν υπήρχε καμιά ουσιαστική και αξιόπιστη πληροφορία που θα μπορούσε να οδηγήσει τις έρευνες.

Η πληροφορία-κλειδί δόθηκε από τον απόστρατο στρατηγό Μάριο Σαλίνας Βάργκας– αξιωματικό του βολιβιανού στρατού που το 1967 ηγούνταν δυνάμεων που έστησαν ενέδρα την αντάρτικη ομάδα του Τσε- στο δημοσιογράφο Τζον Λι Άντερσον των New York Times. Ο ίδιος ο Άντερσον περιγράφει τα γεγονότα εκείνων των ημερών στο βιβλίο-βιογραφία του Τσε υπό τον τίτλο “Che: A Revolutionary Life” (Grove Press, New York):

«Ένα πρωί το Νοέμβρη του 1995, ευρισκόμενος στη Βολιβία προκειμένου να πάρω συνέντευξη από οποιονδήποτε θα μπορούσα να βρω που είχε σχέση με τη δραστηριότητα του Τσε στην περιοχή, πήγα στην Σάντα Κρουζ να δω τον Μάριο Σαλίνας Βάργκας, έναν απόστρατο στρατηγό γύρω στα 50. Ως νεαρός αξιωματικός το 1967, ο Βάργκας έγινε διάσημος καθώς ηγήθηκε ενέδρας που ο στρατός έστησε στον ποταμό Μασικούρι εξολοθρεύοντας την 2η φάλαγγα των αντάρτικων δυνάμεων του Τσε. Η γερμανίδα συντρόφισσα του Τσε, η Τάνια, καθώς και οκτώ άλλοι μαχητές σκοτώθηκαν».

Ο Βάργκας εξιστόρησε αναλυτικά στον Άντερσον τι ακολούθησε της σύλληψης του Τσε, βάζοντας τον αμερικανό δημοσιογράφο στον πειρασμό να τον ρωτήσει τι απέγινε το σώμα του Κομαντάντε. Γράφει σχετικά ο Άντερσον: «Η ευθύτητα του Βάργκας με ώθησε να τον ρωτήσω για το σώμα του Τσε, παρ’ ότι δεν περίμενα μια ειλικρινή απάντηση. Έμεινα έκπληκτος όταν μου απάντησε πως ήθελε να ξεδιαλύνει το παρελθόν. Είπε πως μετά τη δολοφονία του Τσε, τα χέρια του ακρωτηριάστηκαν. Πάρθηκαν δαχτυλικά αποτυπώματα ώστε να υπάρχει απόδειξη της ταυτότητας του σώματος και τα χέρια τοποθετήθηκαν σε φορμαλδεΰδη. Το βράδυ, μια ομάδα αξιωματικών στην οποία μετείχε ο Βάργκας, πέταξαν τα σώματα του Τσε και ορισμένων άλλων συντρόφων του σε έναν ομαδικό τάφο».

Όταν δημοσιεύθηκε η συνέντευξη του Σαλίνας Βάργκας– με την σημαντική αυτή αποκάλυψη- στους New York Times, οι εξελίξεις στη Βολιβία πήραν δραματική τροπή. Ο πρόεδρος της χώρας Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοζάδα δήλωσε ότι ο Άντερσον είχε επινοήσει την όλη ιστορία παίρνοντας συνέντευξη από έναν… πιωμένο Βάργκας. Την ίδια στιγμή, ο Βάργκας κρύφτηκε σε άγνωστη τοποθεσία και σε ανακοίνωση του αρνήθηκε ότι είπε το παραμικρό. Ωστόσο, τόσο ο πρόεδρος Σάντσες ντε Λοζάδα όσο και ο στρατηγός, αγνοούσαν ότι ο Άντερσον είχε ηχογραφήσει την συνέντευξη. Η αποκάλυψη της ύπαρξης ηχογραφημένου ντοκουμέντου οδήγησε το μεν Βάργκας να παραδεχθεί δημόσια τα όσα είπε στον Άντερσον και το δε βολιβιανό πρόεδρο να δώσει εντολή για τον σχηματισμό επιτροπής έρευνας για τον εντοπισμό των σωρών.

Η αποκάλυψη του Βάργκας για το τι απέγινε η σωρός του Τσε διεύψευσε μια σειρά από θεωρίες που έβλεπαν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας και οι οποίες αποπροσανατόλιζαν τις όποιες έρευνες: μια πληροφορία έλεγε ότι το σώμα του Γκεβάρα είχε αποτεφρωθεί και οι στάχτες είχαν σκορπιστεί από ελικόπτερο στη ζούγκλα, μια άλλη ότι η σωρός είχε μεταφερθεί από αμερικανούς μυστικούς πράκτορες στα κεντρικά γραφεία της CIA στη Βιρτζίνια, ή, όπως σημείωναν άλλα δημοσίευματα σε αμερικανική βάση στον Παναμά. Τίποτε από αυτά βεβαίως δεν ίσχυε. Η δε κουβανική κυβέρνηση, αποφασισμένη να φτάσει τις έρευνες μέχρι το τέλος, συνέστησε επιτροπή που επιβαρύνονταν με το έργο της ανακάλυψης, ταυτοποίησης και επαναπατρισμού της σωρού του Τσε. Επικεφαλείς της επιτροπής αυτής ήταν οι Ραούλ Κάστρο και Ραμίρο Βαλντές.

Οι έρευνες που ξεκίνησαν στις αρχές του 1996 στην περιοχή του Βαλεγκράντε δεν έδωσαν αμέσως αποτέλεσμα, καθώς δεν ήταν γνωστό το ακριβές σημείο που είχαν ταφεί τα σώματα του Τσε και των συντρόφων του. Τις ανασκαφές επιχείρησε να αποπροσανατολίσει ο γνωστός κουβανός πράκτορας της CIA– ο οποίος είχε αναμειχθεί στην σύλληψη και δολοφονία του Τσε- Φέλιξ Ροντρίγκες. Σύμφωνα με τη «Γκράνμα», ο Ροντρίγκες ταξίδεψε μέχρι το σημείο των ανασκαφών και υπέδειξε στους ερευνητές ότι θα έπρεπε να ψάξουν προς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που είχαν ξεκινήσει.

Σημαντικές πληροφορίες που οδήγησαν τις ανασκαφές στην σωστή περιοχή έδωσε στον Άντερσον η χήρα ενός πρώην αξιωματικού του βολιβιανού στρατού, του συνταγματάρχη Αντρές Σέλιχ. Κάποιες παλιές σημείωσεις του Σέλιχ επιβεβαίωναν την εκδοχή του Βάργκας για την ύπαρξη ενός μαζικού τάφου στα πέριξ ενός πρόχειρου, χωματένιου αεροδιαδρόμου λίγο έξω από το Βαλεγκράντε. Ήταν πλέον θέμα χρόνου η ομάδα των επιστημόνων που εργάζονταν στις ανασκαφές να φτάσουν σε μια σημαντική ανακάλυψη. Αυτή ήρθε στις 9 το πρωί της 28 Ιούνη 1997.

Διηγείται σχετικά ο Άντερσον: «Βρισκόμουν στο Μαϊάμι όταν μου τηλεφώνησε ο Αλεχάντρο (επικεφαλής των αργεντίνων επιστημόνων). Με μια ήρεμη φωνή, που πρόδιδε όμως ενθουσιασμό, μου είπε: “Τον βρήκαμε. Έλα”. Πήγα στην Σάντα Κρουζ και απο κεί οδικώς για το Βαλεγκράντε. Τίποτα δεν είχε ακόμη δημοσιευθεί στον Τύπο, αλλά είχαν ξεκινήσει να διαδίδονται οι πρώτες φήμες. Οι σωροί είχαν βρεθεί από μια ομάδα κουβανών και βολιβιανών ειδικών ερευνητών. Δίπλα στον αεροδιάδρομο, πέντε σχεδόν μέτρα από τις τελευταίες εκσκαφές που είχαν αρχίσει το Νοέμβρη του ’95, βρισκόταν ένα νέο σημείο. Η περιοχή είχε αποκλειστεί και βολιβιανοί στρατιώτες έλεγχαν όποιον πλησίαζε. Ο τάφος είχε περίπου 2 μέτρα βάθος».

Στον μαζικό τάφο είχαν βρεθεί 7 ανθρώπινοι σκελετοί. Ένας όμως ξεχώριζε καθώς ήταν καλυμμένος με στρατιωτικό χιτώνιο. Αυτό που έκανε τους επιστήμονες να βεβαιωθούν ότι είχαν βρει την- επί 30 χρόνια αγνοούμενη- σωρό του Τσε, ήταν ότι από τον ανθρώπινο σκελετό έλειπαν τα χέρια. «Το χέρι είχε κοπεί στο ύψος του καρπού, ενώ το κόκκαλο έμοιαζε να είχε αφαιρεθεί με χειρουργική ακρίβεια» γράφει ο Άντερσον. Μέσα στο στρατιωτικό χιτώνιο βρέθηκαν ίχνη από καπνό πίπας που συνήθιζε να καπνίζει ο Γκεβάρα, ενώ έγινε και ταυτοποίηση των οδοντικών χαρακτηριστικών.

Για τους κουβανούς επιστήμονες που συμμετείχαν στις έρευνες, ο εντοπισμός και η ταυτοποίηση της σωρού του ηρωϊκού Κομαντάντε ήταν πηγή ενθουσιασμού αλλά ταυτόχρονα και έντονου στρές, δεδομένης της ιστορικής αποστολής που είχαν αναλάβει. «Ήταν πολύ έντονες μέρες, με μεγάλη ένταση» σημειώνει ο Δρ. Χόρχε Γκονζάλες Πέρες και προσθέτει: «Δεν εγκαταλείψαμε καθόλου το σημείο, ούτε το γιαπωνέζικο νοσοκομείο (σ.σ. στη Σάντα Κρούζ) όπου μεταφέρθηκαν τα οστά μετά την εκταφή προκειμένου να ταυτοποιηθούν. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι κανένας μας δεν κοιμήθηκε, για να βρισκόμαστε συνέχεια σε επαφή με το χώρο που ήταν οι σωροί, ώστε να μην συμβεί τίποτε». Ο επαναπατρισμός της σωρού του Τσε και των έξι συντρόφων του αποτελούσε για την Κούβα ζήτημα αξιοπρέπειας, ώστε να αποδοθούν- έστω και μετά θάνατον- όλες οι απαραίτητες εκείνες τιμές στον κορυφαίο κομμουνιστή αντάρτη και γνήσιο τέκνο της κουβανικής επανάστασης.

Στις 17 Οκτώβρη 1997 ξημέρωνε για τον κουβανικό λαό μια ιστορική ημέρα. Με κάθε επιστημότητα και παλλαϊκή συμμετοχή, οι σωροί του Κομαντάντε Ερνέστο Γκεβάρα και άλλων έξι συντρόφων του θα ενταφιάζονταν στο ειδικά χτισμένο Μαυσωλείο που είχε χτιστεί τη δεκαετία του ’80 στην πόλη της Σάντα Κλάρα. Στην είσοδο του Μαυσωλείου, εντυπωσιακό και περήφανο, δεσπόζει το περίπου 7 μέτρων μπρούτζινο άγαλμα του επαναστάτη Τσε με το τουφέκι στο χέρι.

Η Σάντα Κλάρα, η πόλη-ορόσημο για την επιτυχή έκβαση της Επανάστασης, στην οποία ο Τσε έδωσε μια απ’ τις πλέον σημαντικές του μάχες οδηγώντας τις αντάρτικες δυνάμεις το 1959 σε θριαμβευτική νίκη, υποδέχονταν και πάλι τον θρυλικό Κομαντάντε. Έπειτα από εβδομάδες λαϊκού προσκυνήματος στην Αβάνα και επτά ημέρες επίσημου πένθους, επτά μικρά ξύλινα φέρετρα με τα λείψανα των ανταρτών έφταναν πάνω σε στρατιωτικά αγήματα μπροστά από το χώρο του Μαυσωλείου.

«Ο Τσε πολεμά και κερδίζει περισσότερες μάχες από ποτέ», σημείωσε στην ομιλία του ενώπιον εκατοντάδων χιλιάδων κουβανών, ο Φιντέλ Κάστρο. «Ευχαριστούμε, Τσε, για την ιστορία, τη ζωή και το παράδειγμα σου. Ευχαριστούμε που έρχεσαι να μας δώσεις δύναμη στο δύσκολο αγώνα που δίνουμε σήμερα προκειμένου να διατηρήσουμε τις ιδέες για τις οποίες εσύ πολέμησες τόσο σκληρά».

Βίντεο που περιλαμβάνει αποσπάσματα από την άφιξη της σωρού του Τσε και των συντρόφων του στην Κούβα στις 12 Ιούλη 1997 (λανθασμένα αναφέρεται ο μήνας Οκτώβρης) και την τελετή ενταφιασμού στην Σάντα Κλάρα στις 17 Οκτώβρη 1997.

* Απόσπασμα από το ποίημα του Νικολάς Γκιγιέν “Che Comandante, Amigo” (Τσε Κομαντάντε, Φίλε). Στα ελληνικά, το ποίημα περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια και Μπαζούκας», σε μετάφραση Μπάμπη Ζαφειράτου, από τις εκδόσεις New Star.

Πηγή: Ατέχνως, 22/7/2017.

Νίκος Μόττας / Ατέχνως.

Ο θανάτος του Φιντέλ Κάστρο αποτέλεσε την αφορμή για να ξεδιπλωθεί, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα, μια ενορχηστρωμένη επίθεση ενάντια στο ιστορικό ηγέτη της Κουβανικής Επανάστασης και την σοσιαλιστική Κούβα. Το συνονθύλευμα του αντικομμουνισμού, από την ακροδεξιά μέχρι την σοσιαλδημοκρατία, δεν έχασε την ευκαιρία να συκοφαντήσει τον κουβανό επαναστάτη, πότε αποδίδοντας του χαρακτηρισμούς (δικτάτορας, αμφιλεγόμενη προσωπικότητα κλπ) και πότε αναπαράγοντας αποδεδειγμένα ψευδείς πληροφορίες για τη δήθεν αμύθητη περιουσία και την προσωπική του ζωή.

Προκύπτει, λοιπόν, αβίαστα ένα ερώτημα: Σε τι αποσκοπεί όλη αυτή η επίθεση στον Κάστρο και γιατί χύνουν τόσο μελάνι προκειμένου να συκοφαντήσουν την Κούβα; Η απάντηση είναι απλή. Ο βιολογικός θάνατος του Φιντέλ λειτούργησε ως αφορμή για να ξεδιπλωθεί μια ευρύτερη επίθεση λάσπης ενάντια στον Σοσιαλισμό. Αυτό που ενοχλεί τους υβριστές του Κάστρο- και γι’ αυτό επιτίθενται έτσι λυσσαλέα- είναι αυτό που συμβολίζει η ίδια η Κουβανική Επανάσταση της οποίας ο Φιντέλ υπήρξε πρωτεργάτης: Τη δυνατότητα των λαών, των εργαζομένων να παλέψουν για μια κοινωνία απαλλαγμένη από τα καπιταλιστικά δεσμά και την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Πίσω από κάθε συκοφαντία για τον «δικτάτορα Κάστρο» κρύβεται η αγωνιώδης προσπάθεια της αστικής τάξης και των πραιτωριανών της να μη βγουν συμπεράσματα από τον αγώνα του κουβανικού λαού, να συσκοτιστούν και να διαστρεβλωθούν πλήρως οι κατακτήσεις του σοσιαλισμού στην Κούβα.

Την απάντηση τους, βέβαια, οι λασπολόγοι του Φιντέλ την έλαβαν από τον ίδιο το λαό της Κούβας, που μαζικά, κατά εκατοντάδες χιλιάδες βγήκε στις πλατείες και τους δρόμους, με δάκρυα στα μάτια, να αποτίσει φόρο τιμής στον επαναστάτη, τον κομμουνιστή ηγέτη.  Ωστόσο, η πρόσφατη φαιά αστική προπαγάνδα ενάντια στην Κουβανική Επανάσταση μας δίνει την ευκαιρία να εξετάσουμε ορισμένες πτυχές των αντικομμουνιστών επιχειρήματων που ξεδιπλώθηκαν με αφορμή το θάνατο του Φιντέλ ώστε να βγούν ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1η: Περί «δικτατορίας» στην Κούβα.

Βασικός όρος που κυριάρχησε στις συκοφαντίες ενάντια στον Φιντέλ ήταν ο όρος «δικτατορία». Ακούσαμε και διαβάσαμε ότι ο Κάστρο ήταν «δικτάτορας» και το καθεστώς του «καταπιεστικό», «αυταρχικό» κλπ. Το πρώτο σχόλιο που πρέπει να γίνει εδώ είναι ότι η λέξη «δικτατορία», όπως και η λέξη «δημοκρατία» αντίστοιχα, έχουν πρωτίστως ταξικό περιεχόμενο. Αυτό που αποδίδει ο όρος δικτατορία είναι η εξουσία μιας τάξης πάνω στις άλλες- για παράδειγμα, η δικτατορία της αστικής τάξης σε αντιπαράθεση με την δικτατορία του προλεταριάτου.

Τα παπαγαλάκια του αντικομμουνισμού σκόπιμα αποκρύβουν το ταξικό περιεχόμενο της δικτατορίας, βαφτίζοντας «δικτατορία» οποιοδήποτε καθεστώς δεν συνάδει με την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Όμως, η αστική δημοκρατία, την οποία υπερασπίζονται, είναι κι’ αυτή μια μορφή δικτατορίας- αυτής της αστικής τάξης, του Κεφαλαίου, πάνω στην εργατική τάξη. Η κυριαρχία του Κεφαλαίου συγκαλύπτεται πίσω από την τυπική ισότητα, τα τυπικά ίσα πολιτικά δικαιώματα, τον υποτιθέμενο πολιτικό «πλουραλισμό». Υπάρχει, ωστόσο, ένα ολόκληρο νομικό οπλοστάσιο και ένας ολόκληρος πολυπλόκαμος μηχανισμός του αστικού κράτους που είναι έτοιμα να καταλύσουν κάθε δικαίωμα όταν κινδυνεύσει η αστική εξουσία.

«Δεν υπάρχει κανένα κράτος, έστω και το πιο δημοκρατικό, που να μην έχει στο σύνταγμα του παραθυράκια και επιφυλάξεις, που εξασφαλίζουν στην αστική τάξη τη δυνατότητα να κινητοποιεί στρατεύματα ενάντια στους εργάτες, να κυρήσσει στρατιωτικό νόμο κλπ. σε περίπτωση “διατάραξης της τάξης”, στην πραγματικότητα σε περίπτωση που η εκμεταλλευόμενη τάξη “παραβιάζει” το καθεστώς της σκλαβιάς της και κάνει προσπάθειες να φέρεται όχι δουλικά»

Β.Ι.ΛΕΝΙΝ, «Η προλεταριακή επανάσταση κι ο αποστάτης Κάουτσκι», Σύγχρονη Εποχή, 2005.

Η Επανάσταση του 1959 στην Κούβα και η διαδικασία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που ακολούθησε- και συνεχίζεται- απελευθέρωσε την κουβανική εργατική τάξη και αγροτιά από τα δεσμά της καπιταλιστικής κυριαρχίας που είχαν επιβάλλει η (αστική) δικτατορική κυβέρνηση του Φ.Μπατίστα και τα αμερικανικά μονοπώλια. Στο πλαίσιο της σοσιαλιστικής δημοκρατίας, η εξουσία στην Κούβα δεν ασκείται από πολιτικούς «τοποτηρητές»-κόμματα του μεγάλου κεφαλαίου όπως συμβαίνει στις καπιταλιστικές χώρες. Αντιθέτως, η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της εργατικής τάξης και των συμμάχων της και ασκείται από τους ίδιους μέσω εκλεγμένων λαϊκών οργάνων, από τη βάση ως στην κορυφή.

Το ίδιο το Σύνταγμα της Κούβας (1976) κατοχυρώνει την κοινωνική και συνεταιριστική ιδιοκτησία, απαγορεύοντας την καπιταλιστική. Εύλογα, αυτό προκαλεί αποστροφή και τρόμο στα αστικά επιτελεία και τα φερέφωνα τους. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι στη βάση αυτού του συντάγματος κατοχυρώνονται τόσο η κοινωνική δικαιοσύνη (άγνωστη λέξη στις καπιταλιστικές κοινωνίες) όσο και τα δικαιώματα του εργαζόμενου λαού, απαλλαγμένου από την καπιταλιστική εκμετάλλευση. Μιλάμε, επομένως, για ένα σύνταγμα το οποίο, παρ’ ότι έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης στο πλαίσιο της εμβάθυνσης της σοσιαλιστικής διαδικασίας, είναι πολλαπλάσια πιο δημοκρατικό, πολλαπλάσια πιο κοντά στη λαϊκή βούληση, από το πλέον δημοκρατικό αστικό σύνταγμα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2η:  Γίνονται εκλογές στην Κούβα;

Αλληλένδετο με τα παραπάνω είναι το ψευδεπίγραφο επιχείρημα ότι στην Κούβα- στη «δικτατορία του Κάστρο»- δεν γίνονται εκλογές. Πρόκειται για ψέμα. Στην Κούβα γίνονται εκλογές, αλλά όχι στα πρότυπα της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Αντιγράφουμε από σχετικό κατατοπιστικό άρθροπου δημοσιεύθηκε στο Ατέχνως: Οι τοπικές εκλογές στην Κούβα είναι μια σοβαρή διαδικασία, καθώς τα τοπικά Λαϊκά Συμβούλια θεωρούνται και είναι, το κύτταρο της Λαϊκής Εξουσίας. Το Λαϊκό Συμβούλιο (της Λαϊκής Εξουσίας), είναι υποδιαίρεση του Δήμου με βάση τον αριθμό των κατοίκων. Ένας Δήμος έχει πολλά Λαϊκά Συμβούλια, ένα σε κάθε γειτονιά, και το αντίστοιχο Δημοτικό Συμβούλιο της Λαϊκής Εξουσίας, που εκλέγεται με την ίδια διαδικασία.

Για την εκλογική διαδικασία στην Κούβα αξίζει να σημειωθούν επιγραμματικά τα εξής:

1. Κάθε ψηφοφόρος έχει το δικαίωμα να προτείνει υποψήφιο στη λαϊκή συνέλευση, η οποία αποφασίζει τις υποψηφιότητες που θα συγκροτήσουν το ψηφοδέλτιο. Η ψηφοφορία είναι μυστική, η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων γίνεται δημόσια και η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία είναι ισότιμη και δωρεάν.

2. Σε αντίθεση με τις εκλογικές διαδικασίες στις αστικές δημοκρατίες, ένας υποψήφιος στις κουβανικές τοπικές εκλογές δεν επιτρέπεται- αλλά και δε χρειάζεται- να ξοδέψει χρήματα για να εκλεγεί, μιάς και τον επιλέγουν κατ’ αρχή για υποψήφιο οι συμπολίτες του μέσα από τις λαϊκές συνελεύσεις.

3. Ο υποψήφιος που εκλέγεται σε δημόσιο αξίωμα διατηρεί το μισθό της δουλειάς που έκανε πριν την εκλογή του (πληρώνεται δηλαδή κάθε μήνα από τη δουλειά του, π.χ. εργοστάσιο). Αν δεν επανεκλεγεί, ή περάσει το θεσμοθετημένο όριο των 2 θητειών, επιτρέφει στη δουλειά του.

4. Ισχύει η ανακλητότητα των εκλεγμένων σε δημόσια αξιώματα υποψηφίων, ενώ κάθε εκλεγμένος υποχρεούται από το νόμο να οργανώσει κάθε 6 μήνες δημόσιο απολογισμό στο Σώμα που τον εξέλεξε (λαϊκή συνέλευση).

Υποσημείωση 1: Στις κουβανικές εκλογές συμμετέχουν και άτομα που αυτοχαρακτηρίζονται «αντιφρονούντες» (dissidents). Στις τοπικές εκλογές τον Απρίλη του 2015 έλαβαν μέρος ως υποψήφιοι στην Αβάνα οι «αντιφρονούντες» Ιλντεμπράντο Τσαβιάνο και Γούνιο Λόπες. Δεν κατάφεραν ωστόσο να συγκεντρώσουν τον απαραίτητο αριθμό ψήφων και παραδέχθηκαν δημοσίως την εκλογική τους ήττα, χωρίς να εκφράσουν καμία καταγγελία για την εκλογική διαδικασία.

Υποσημείωση 2: Τι έχουν άραγε να πουν οι συκοφάντες της Κούβας για το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ, όπου άλλος κατακτά την πλειοψηφία των ψήφων και… άλλος εκλέγεται πρόεδρος (βλ. Μπους-Γκορ το 2000, πρόσφατα Κλίντον-Τραμπ); Τι έχουν άραγε να πουν για την ποιότητα της δημοκρατίας όταν στον προεκλογικό αγώνα συμμετέχουν, ως χρηματοδότες και σπόνσορες κομμάτων και υποφηφίων, επιχειρηματικοί όμιλοι, πολυεθνικές, τραπεζικά funds, μεγαλοεκδότες κλπ, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ και σε χώρες της Ε.Ε;  Τι σόι δημοκρατία είναι άραγε αυτή στην οποία κυβερνάνε κόμματα, ή συμμαχίες κομμάτων, που δεν υπερβαίνουν το 25%-30% της λαϊκής ψήφου;

Δεν περιμένουμε ασφαλώς κάποια απάντηση…

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 3η: Διώκεται η διαφορετική άποψη στην Κούβα;

Στην Κούβα, μας ενημερώνουν οι απολογητές του ιμπεριαλισμού, διώκονται οι «αντιφρονούντες», φυλακίζονται, βασανίζονται και άλλα τινά. Πρόκειται για ψεύδος και κατάφωρη διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Και αυτό, διότι στην Κούβα, δεν διώκονται όσοι εκφράζουν διαφορετική άποψη, αλλά όσοι διαπράττουν αντεπαναστατικές ενέργειες. Το άρθρο 1, παρ.1 του ποινικού κώδικα της Δημοκρατίας της Κούβας ορίζει ως σκοπούς του νόμου «την προστασία της κοινωνίας, των προσώπων, της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής τάξης και του κρατικού πολιτεύματος».

Υπάρχει, λοιπόν, η απαραίτητη νομική βάση για την προστασία της σοσιαλιστικής νομιμότητας και τη δίωξη αντεπαναστατικών ενεργειών (τρομοκρατία, σαμποτάζ κλπ.). Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι, από την Επανάσταση του 1959 μέχρι και σήμερα, η Κούβα έχει αντιμετωπίσει πληθώρα τέτοιου είδους αντεπαναστατικών ενεργειών, χρηματοδοτούμενων κυρίως από κέντρα των ΗΠΑ, με στόχο την υπονόμευση και αποσταθεροποίηση της σοσιαλιστικής δημοκρατίας.

«Εδώ πολλοί μιλούν ενάντια στην κυβέρνηση και κάνουν κριτική στην κυβέρνηση. Εδώ κανείς δεν έχει συλληφθεί, επειδή έκανε κριτική στην κυβέρνηση… Δεν είναι το ίδιο μια κριτική ενάντια στην κυβέρνηση με τις αντεπαναστατικές δραστηριότητες, τα σαμποτάζ στην οικονομία, τα σαμποτάζ στη γεωργία… Κανείς δεν έχει συλληφθεί στην Κούβα για τις πολιτικές του ιδέες» […] η δύναμη δε βρίσκεται στα όπλα, ούτε στους νόμους, ούτε στους θεσμούς του κράτους. Βρίσκεται στο λαό, στις μάζες, στις επαναστατικές πεποιθήσεις και στην πολιτική κουλτούρα κάθε πολίτη. Η δύναμη δε βρίσκεται στο ψέμα και στη δημαγωγία, αλλά στη σοβαρότητα, στην αλήθεια και στη συνείδηση».
  ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ.

Το επιχείρημα περί «πολιτικών κρατουμένων» στην Κούβα προβάλλεται σκόπιμα διαστρεβλωμένο από την αστική προπαγάνδα. Και αυτό διότι τα αστικά φερέφωνα βαφτίζουν ως «πολιτικούς κρατούμενους» όσους έχουν καταδικαστεί, σύμφωνα με το νόμο και με πλήρη διαφάνεια των νομικών διαδικασιών, για αντεπαναστατική δραστηριότητα, για τρομοκρατικές ενέργειες που στόχευαν στην κατάλυση της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Να σημειωθεί ότι μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 1960 υπήρχαν στην Κούβα περί τις 300 χρηματοδοτούμενες από την CIA αντεπαναστατικές ομάδες-  αυτές πως έπρεπε άραγε να αντιμετωπιστούν;

Υποσημείωση 1η: Γιατί τα αστικά κράτη έχουν το δικαίωμα να συλλαμβάνουν και να δικάζουν αυτούς που, σύμφωνα με το αστικό τους δίκαιο, θεωρούνται «τρομοκράτες» και το σοσιαλιστικό κουβανικό κράτος να μην έχει τη δυνατότητα αυτή; Ιδιαίτερα όταν αυτό το σοσιαλιστικό κουβανικό κράτος βρίσκεται για περισσότερες από πέντε δεκαετίες στο στόχαστρο τρομοκρατικών και παραστρατιωτικών ομάδων που εδρεύουν στη Φλόριντα.

Υποσημείωση 2η: Όσοι κάνουν λόγο για βασανιστήρια κρατουμένων στην Κούβα δεν έχουν άδικο. Πράγματι, στο νησί της Κούβας λαμβάνουν χώρα φριχτά βασανιστήρια που έχουν καταδικαστεί ποικιλοτρόπως από τη διεθνή κοινότητα. Αναφερόμαστε ασφαλώς στην περίφημη ναυτική στρατιωτική βάση των ΗΠΑ, στην επαρχία Γκουαντάναμο στα νότια της Κούβας, όπου υπάρχει το ομώνυμο αμερικανικό κολαστήριο. Τα απάνθρωπα βασανιστήρια που έχουν κατά καιρούς γίνει γνωστά δεν τα διαπράττει η «δικτατορία του Κάστρο», αλλά οι μηχανισμοί της ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης, πρόεδρος της οποίας ήταν την τελευταία οκταετία το… «περιστέρι της ειρήνης», ο «σύγχρονος Περικλής» Μπαράκ Ομπάμα. Γι’ αυτά θα μας πούν τίποτε οι παπαγάλοι του αντικομμουνισμού;

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 4η: «Θέλετε να γίνουμε Κούβα;»

Είναι σαφές ότι τα σπουδαία επιτεύγματα της Κουβανικής Επανάστασης σε μια σειρά τομείς της κοινωνικής ζωής ενοχλούν τους απολογητές της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Ενοχλεί, για παράδειγμα, το γεγονός ότι η Κουβανική Επανάσταση παρέλαβε μια χώρα- αποικία των ΗΠΑ- με πολύ χαμηλό επίπεδο παραγωγικών δυνάμεων και τη μετέτρεψε σταδιακά, με την  καθοριστική οικονομική συμβολή της ΕΣΣΔ, σε ένα κράτος με υψηλού επιπέδου, προσβάσιμες σε όλο το λαό, δημόσιες υπηρεσίες Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας. Τους ενοχλεί το γεγονός ότι η σοσιαλιστική οικοδόμηση κατάφερε μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να εξαλείψει σχεδόν οριστικά τον αναλφαβητισμό που επικρατούσε στην προ-επαναστατική Κούβα. Τους ενοχλεί, ασφαλώς, ότι η μικρή Κούβα των 11 εκατομμυρίων κατοίκων, πρωταγωνίστησε στη διεθνιστική βοήθεια και αλληλεγγύη σε λαούς που πάλευαν και παλεύουν ενάντια στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα- από τη νότια Αμερική μέχρι την Ανγκόλα.

Επειδή ακριβώς το παράδειγμα της Κούβας τους ενοχλεί βάλθηκαν να κάνουν το άσπρο-μαύρο, να σπιλώσουν και να συκοφαντήσουν τον Φιντέλ Κάστρο και την Κουβανική Επανάσταση. Θέτουν, μάλιστα, προβοκατόρικα πολλές φορές το ερώτημα «Τι θέλετε δηλαδή, να γίνουμε Κούβα;». Να και η απάντηση:

• Στην Κούβα το ποσοστό της ανεργίας είναι 2,4% (2015), με το χαμηλότερο ποσοστό να έχει καταγραφεί το 2008 (1,6%). Τα ποσοστά ανεργίας είναι αντίστοιχα: Στην Ελλάδα 23,4% και στην Ε.Ε. 8,5% (2016). Στον «καπιταλιστικό παράδεισο» των ΗΠΑ, περισσότερα από 16 εκατομμύρια αμερικανοί είναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται (Bureau of Labor Statistics, 2016). 

• Στην Κούβα το ποσοστό των ανθρώπων που δεν έχουν στέγη είναι πρακτικά μηδενικό, καθώς δεν υπάρχει κουβανός που να μένει στο δρόμο. Στην Ε.Ε. ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν στο δρόμο υπολογίζεται σε περισσότερα από 5 εκατομμύρια. Στις ΗΠΑ ο αντίστοιχος αριθμός των αστέγων υπολογίζεται μεταξύ 1,6 – 3,5 εκατομμύρια, στη Γερμανία 350.000, στη Βρετανία 112.000 (2013), στη Γαλλία 140.000 (2012). 

• Το κουβανικό εθνικό σύστημα Υγείας- δωρεάν και προσβάσιμο για το σύνολο του λαού- έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως «παράδειγμα προς μίμηση» για όλες τις χώρες του κόσμου. Η Κούβα πρωτοπορεί παγκοσμίως στην αντιμετώπιση ασθενειών που σχετίζονται με τον καρκίνο, ενώ έχει εξαιρετικά υψηλούς δείκτες σε μια σειρά τομείς της Ιατρικής, από την καρδιολογία μέχρι τις μεταμοσχεύσεις οργάνων. Σε ότι αφορά δε τις ανάγκες σε φάρμακα και εμβόλια, το 90% αυτών παράγεται στην Κούβα. 

Το 2007, ο σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ βρέθηκε στο στόχαστρο της κυβέρνησης των ΗΠΑ επειδή σε σχετικό ντοκυμαντέρ του αντιπαρέβαλε το σύστημα Υγείας της Κούβας με το αντίστοιχο των ΗΠΑ, προβάλοντας τη βαρβαρότητα της εκμετάλλευσης που βιώνουν καθημερινά εκατομμύρια αμερικανοί πολίτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις ΗΠΑ το 15% του πληθυσμού είναι ανασφάλιστο ενώ ένα 5% προσφεύγει στην ιδιωτική ασφάλιση. Σε αντίθεση με τον καπιταλιστικό κόσμο, όπου η υγεία έχει καταστεί εμπόρευμα και αντικείμενο κερδοσκοπίας, στην Κούβα παραμένει δημόσιο αγαθό. 

• Η Κούβα διατηρεί ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αναλφαβητισμού παγκοσμίως, με το 13% των δαπανών του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού να πηγαίνει στη βελτίωση του δημόσιου και δωρεάν συστήματος Παιδείας. Το αντίστοιχο ποσοστό που δαπανούν οι ΗΠΑ- όπου υπάρχουν σχολεία, κολλέγια και πανεπιστήμια πολλών ταχυτήτων, ανάλογα με το πορτοφόλι του καθενός- είναι 5,62%, στη Γερμανία 5,08% ενώ ο μέσος όρος στην Ε.Ε δεν ξεπερνά το 4,78%. Η οργάνωση του κουβανικού συστήματος Παιδείας είναι έτσι δομημένη ώστε, όχι μόνο δεν απαιτεί ούτε μισό σεντ από τους γονείς, αλλά αντιθέτως είναι το κράτος που παρέχει τα απαραίτητα στους μαθητές: Η κατώτερη και η μέση βαθμίδα εκπαίδευσης είναι ολοήμερη, ενώ προβλέπεται για τα παιδιά να πάρουν το πρωϊνό γάλα, το δεκατιανό και το μεσημεριανό τους. Στο πλαίσιο του ολοήμερου σχολείου οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τον αθλητισμό, την εκμάθηση ξένων γλωσσών, τον Πολιτισμό (μουσική, χορός, τραγούδι, θέατρο κλπ). Η δε μεταφορά τους γίνεται δωρεάν με σχολικά λεωφορεία.

Θα μπορούσαν να γραφτούν πολλά περισσότερα για τις σπουδαίες κατακτήσεις της Κουβανικής Επανάστασης. Ωστόσο, από τα παραπάνω γίνεται σαφές το εξής: Λίγα μόλις χιλιόμετρα μακριά από τις ακτές της αμερικανικής υπερδύναμης, με ένα γενοκτονικό, εγκληματικό οικονομικό και εμπορικό αποκλεισμό που διαρκεί εδώ και 55 χρόνια, η μικρή σοσιαλιστική Κούβα έχει καταφέρει όχι μόνο να σταθεί όρθια αλλά να προοδεύσει και να πετύχει μεγάλες κατακτήσεις για τις εργατικές-λαϊκές ανάγκες.Κατακτήσεις που στον καπιταλισμό φαντάζουν- και είναι- αδιανόητες. Αυτό είναι που οι απολογητές της καπιταλιστικής βαρβαρότητας δεν πρόκειται ποτέ να συγχωρήσουν στον Φιντέλ Κάστρο και την Κούβα- το γεγονός ότι δε λύγισαν, δεν έκαναν πίσω ακόμη και όταν οι αντεπαναστατικές ανατροπές στις αρχές της δεκαετίας του ’90, στην ΕΣΣΔ και τις σοσιαλιστικές χώρες της ανατολικής Ευρώπης, έφερναν τα πάνω κάτω και άλλαζαν τους συσχετισμούς δύναμης παγκοσμίως.

Αυτή είναι η «δικτατορία» που φοβούνται και προσπαθούν να ξορκίσουν με συκοφαντίες και λάσπη. Μια «δικτατορία» ενάντια στα μονοπώλια και την εκμετάλλευση που υπηρετούν. Μια «δικτατορία» όπου ο λαός, η εργατική τάξη είναι αφέντης του πλούτου που παράγει, βαδίζοντας τον σοσιαλιστικό δρόμο, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια.

Η ιστορική κληρονομιά του Κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο, η δυνατότητα των λαών να βγουν στο προσκήνιο και να διεκδικήσουν την απελευθέρωση τους από τα δεσμά της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, τους στοιχειώνει και θα τους στοιχειώνει για πάντα.

* υποψήφ. Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας.