Ο Χάρυ Βιγιέγας Ταμάγιο (Harry Villegas Tamayo), γνωστός με το ψευδώνυμο “Πόμπο”, ήταν απο εκείνους τους άνδρες που ακολούθησαν τον Τσε Γκεβάρα σε όλες τις επικίνδυνες αποστολές. Γεννημένος το 1940 στην Κούβα, ο “Πόμπο” βρέθηκε στο πλευρό του Τσε πολεμώντας στην Σιέρρα Μαέστρα, στο Κονγκό και τη Βολιβία. Έζησε τον Κομαντάντε Γκεβάρα σε καλές και κακές στιγμές, έχοντας την ευκαιρία να “δει” τον Τσε στο πεδίο της ένοπλης δράσης, να μοιραστεί τις αντιξοότητες, τον κίνδυνο του θανάτου, τις πικρές ήττες αλλά και τις περήφανες νίκες.

Τον Ιούλη του 2011 ο Βιγιέγας βρέθηκε στην γενέτειρα του Τσε, Αργεντινή, όπου και έδωσε συνέντευξη στο βραζιλιάνικο ειδησεογραφικό πρακτορείο Patria Latina. Ακολουθούν τα κυριότερα αποσπάσματα:

– Τι εντύπωση σχηματίσατε από την επίσκεψη σας στην Αργεντινή που συμπίπτει με την επέτειο γέννησης του Τσε;

Είμαι ικανοποιημένος. Είδα στη νεολαία της Αργεντινής, σε όλο τον πληθυσμό της Αργεντινής ευρύτερα, ένα διαφορετικό ενδιαφέρον για τον Τσε. Όχι μόνο φιλολογικής φύσης αλλά ένα ενδιαφέρον να μάθουν τη δουλειά του, τη ζωή και το έργο του. Πάντα πίστευα ότι γι’ αυτούς (σ.μ: εννοεί τους αργεντίνους) ο Τσε έμοιαζε λίγο μακρυνός. Με αυτήν την ευκαιρία όμως είδα ότι η οικουμενικότητα της προσωπικότητας του, προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη σημασία και στους ίδιους τους αργεντίνους.

Τα ιστορικά βιβλία, η επίσημη βιβλιογραφία, μαρτυρούν το πραγματικό μέγεθος του Τσε. Αρκετές γενιές σχημάτισαν άποψη χωρις να έχουν διαβάσει ούτε μισή γραμμή ή λέξη για τον ίδιο…

– Ποιά είναι η άποψη σας για την σχετιζόμενη με τον Τσε “εικονογραφία”, το cult είδος με τα μπλουζάκια, τα αυτοκόλλητα και τις φωτογραφίες που υπάρχουν ως αποτέλεσμα εμπορευματοποίησης;

Δεν μου αρέσει. Ας είμαστε ειλικρινείς τώρα. Ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι ένας εμπορευματοποιημένος κόσμος, όπου τα πάντα, όπως ξέρετε, συμβολίζουν αυτήν την “εμπορευματοποίηση”. Ο κόσμος είναι σε κρίση, όχι μόνο οικονομική αλλά και άλλου είδους, όπως με τις κλιματικές αλλαγές και την κρίση ηθικής (αξιών). Δεν είναι δυνατό να αρνηθούμε ή να διαπραγματευτούμε το μάρκετινγκ της εικόνας του Τσε. Ξέρετε πως λειτουργεί η “μόδα”. Ο κόσμος ακολουθεί τη μόδα των ευρωπαίων. Προσωπικά πιστεύω πως πρέπει να θέσουμε το θέμα στην ηθική, την επαναστατική του διάσταση. Αναρωτιούνται ορισμένοι: Ποιός είναι αυτός; (σ.μ: εννοεί τη μορφή του Τσε). Εάν αυτό τους οδηγεί να γνωρίσουν καλύτερα, αναλυτικότερα, τον Τσε, τότε μας συμφέρει.

Ο Βιγιέγας με τον Τσε στη Βολιβία, 1966.

– Να αναζητήσουν το “νέο άνθρωπο” για τον οποίο μιλούσε ο Τσε;

Η προσπάθεια να τον ανακαλύψουν, ναι. Πιστεύω ότι ίσως να μην φτάσουμε στο επίπεδο του “νέου ανθρώπου” αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε να τον ανακαλύψουμε έμμεσα, (να ανακαλύψουμε) έναν διαφορετικού τύπου άνθρωπο. Έναν άνθρωπο με περισσότερες αξίες, περισσότερο αυτοσεβασμό, έναν άνθρωπο που σέβεται τους άλλους γι’ αυτό που είναι.

Είναι εφικτό στο καπιταλιστικό σύστημα να υπάρξει το ηθικό ερέθισμα για να αναπτυχθεί αυτή η σκέψη; Πως θα παράγονταν αυτό (το νέο είδος ανθρώπου);

Θα πρέπει να παλέψουμε σκληρότερα για να ενδυναμώσουμε την συνείδηση και εγρήγορση των λαών. Είναι μια μάχη για να διατηρήσουμε την ανθρωπιά μας. Κάτι που οι καπιταλιστές και τα μονοπώλια δεν αντιλαμβάνονται. Θα ήταν πολύ περίπλοκο γι’ αυτούς να χρησιμοποιήσουν τις αξίες του Τσε σε αυτό το (καπιταλιστικό) σύστημα.

Σε κάποιες συνεντεύξεις σας είπατε ότι ο Τσε ήταν κάτι παραπάνω από ένας αντάρτης πολεμιστής. Τι εννοείτε;

Ο κόσμος πιστεύει ότι ο αντάρτης είναι ένας οπλισμένος σκοπευτής, αλλά ο Τσε έλεγε ότι ο αντάρτης δεν είναι κάτι τέτοιο – είναι ένα όχημα κοινωνικού μετασχηματισμού που έχει ως στρατηγικό στόχο την επαναστατική μεταρρύθμιση της κοινωνίας. Οπότε δεν είναι ένας σκοπευτής, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπ’ όψη και το γεγονός ότι στην Κούβα ήταν θεμελιώδες να εκπαιδευτεί (σ.σ: εννοεί όχι μόνο στρατιωτικά, αλλά από άποψη παιδίας) ο αντάρτικος στρατός. Από τότε ξεκίνησε η διαδικασία εξάλειψης του αναλφαβητισμού στην Κούβα. Από τους στρατιώτες.