Ο Σίρο Μπούστος δεν είναι από τα προβεβλημένα πρόσωπα του αντάρτικου στη Βολιβία. Ο ίδιος, αργεντίνος από του Μπουένος Άϊρες, είχε συλληφθεί από τις βολιβιανές αρχές και περίμενε τη δίκη του όταν έμαθε πως ο Γκεβάρα είχε δολοφονηθεί. Η περίπτωση του έχει ομοιότητες με αυτήν του Ρεζί Ντεμπρέ: και οι δύο ακολούθησαν τον Τσε στη Βολιβία, πήραν μέρος στο αντάρτικο, συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν από τις αρχές πριν τη δολοφονία του Γκεβάρα, πέρασαν απο δίκη για συμμετοχή σε υποκίνηση ανταρτοπολέμου.

Ο Μπούστος είχε πρωτοσυναντήσει τον Τσε το 1961 στην Αβάνα. Στην σκέψη του Γκεβάρα άρχιζε ήδη να σχηματοποιείται η ανάγκη για μια σοσιαλιστική επανάσταση στη λατινική Αμερική που θα τσάκιζε το βορειοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Τους δύο άνδρες φέρεται να έφερε σε επαφή ο Αλμπέρτο Γκρανάδο, στενός φίλος των νεανικών χρόνων του Τσε ο οποίος γνώριζε τον θαυμασμό του Σίρο Μπούστος για την κουβανική Επανάσταση. Την εποχή εκείνη ο Μπούστος παρέδιδε διαλέξεις για την Τέχνη στο Μπουένος Άϊρες και θεωρούνταν εκ των πλέον ένθερμων υποστηρικτών της επανάστασης στην Κούβα. Η ευκαιρία να συνδράμει έμπρακτα σε μελλοντικές προσπάθειες του Τσε δόθηκε με την οργάνωση της αντάρτικης ομάδας που θα πήγαινε στη Βολιβία το 1967.

Ο Σίρο Μπούστος είδε για τελευταία φορά τον Τσε στις 19 Απρίλη 1967. Ο ίδιος περιγράφει πως η κατάσταση είχε ήδη αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη για τους αντάρτες. Η επιχείρηση ήταν ήδη γνωστή στους πράκτορες της CIA και στη βολιβιανή κυβέρνηση και ο στρατός άρχισε να περικυκλώνει την περιοχή. Όπως διηγείται ο αργεντίνος, λίγο πριν φύγει απο την περιοχή ο Γκεβάρα του είπε: «Εάν συλληφθείς το πιο σημαντικό πράγμα είναι να μην αποκαλύψεις την ύπαρξη κουβανών εδώ, όπως επίσης και τη δική μου παρουσία».

Μπούστος και Ντεμπρέ έφυγαν μαζί από την περιοχή των ανταρτών και συνελήφθησαν την επόμενη ημέρα (20 Απρίλη) στην περιοχή Μουγιουπάμπα από άνδρες του στρατού. Στην ανάκριση του, ο Μπούστος ισχυρίζεται πως ακολούθησε την προτροπή του Τσε και δεν αποκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα – ο ίδιος δήλωσε ότι λέγεται Κάρλος Αλμπέρτο Φρουτός και παρουσιάστηκε ως δημοσιογράφος που ερευνά τα δικαιώματα των πολιτικών κρατούμενων. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, ο Μπούστος δεν ενέδωσε στις πιέσεις των ανακριτών του επί 20 ημέρες. Αναγκάστηκε να δώσει στοιχεία όταν αποκαλύφθηκε η πραγματική του ταυτότητα έπειτα απο εξέταση των δαχτυλικών του αποτυπωμάτων. Η CIA είχε μάθει για την παρουσία του Γκεβάρα στη βολιβιανή επικράτεια.

Ο Σίρο Μπούστος (δεξιά) και ο Ρεζί Ντεμπρέ κατά την δίκη τους.

Ο ίδιος ο Σίρο Μπούστος παραδέχεται πως σχεδίασε σκίτσα των ανταρτών και χάρτη της περιοχής όπου δρούσε ο αντάρτικος στρατός του Τσε. Αυτός είναι ένας λόγος που ο αργεντίνος έχει κατηγορηθεί από τον γάλλο βιογράφο του Τσε Γκεβάρα Πιέρ Καλφόν ως ο άνθρωπος που πρόδωσε τον Τσε σε μια κρίσιμη στιγμή. Σε αντίθεση με τον Καλφόν, ο αμερικανός βιογράφος του Τσε, Τζον Λι Άντερσον υποδεικνύει το Ρεζί Ντεμπρέ ως προδότη. Ο Άντερσον, όπως και το σουηδικό ντοκυμαντέρ Sacrificio (2001), έχουν υποστηρίξει ότι αφού ο Μπούστος κατάφερε να συγκαλύψει την πραγματική του ταυτότητα επί 20 ημέρες ενώπιον των ανακριτών του, ήταν ο Ντεμπρέ που έδωσε τις πληροφορίες που CIA και βολιβιανή κυβέρνηση ήθελαν για να περικυκλώσουν τους αντάρτες. Το ερώτημα ποιός εκ των δύο “έσπασε πρώτος” και έδωσε πληροφορίες στους διώκτες του Τσε δεν έχει απαντηθεί πλήρως.

Γεγονός είναι πάντως ότι χρόνια μετά την σύλληψη τους στη Βολιβία, ο μεν Ρεζί Ντεμπρέ εξαργύρωσε την προβολή του ως μέλος του αντάρτικου στρατού με πολιτικές θέσεις (κυβέρνηση Μιτεράν) ενώ ο Μπούστος παρέμεινε στην αφάνεια. Σήμερα, 81 χρόνων πλέον, ο Σίρο Μπούστος διαμένει στην Σουηδία, αρνούμενος κατηγορηματικά ότι πρόδωσε τον Τσε Γκεβάρα στους ιμπεριαλιστές της CIA. Η προσωπική του οπτική της περιόδου εκείνη περιλαμβάνεται στο βιβλίο με τίτλο «Ο Τσε θέλει να σε δει» (Che wants to see you).

Διαβάστε:

– Bustos, Ciro. Che Wants to See You: The Untold Story of Che Guevara, Verso ed, 2013.

– Kalfon, Pierre. CHE : Ernesto Guevara, une légende du siècle, Seuil Ed, 1998.

– Anderson, John Lee. Che Guevara: A Revolutionary Life, Grove/Atlantic, 2008.

– Sacrificio (Ντοκυμαντέρ / Ιταλικά).